یاز هوسلی، باهار سسلی

(سامیرتیلی آشیق عزیزین 90 ایللیگی مناسبتینه)

یازان: احمد اسدی

(بو یازی آشیق عزیزین وفاتیندان قیرخ ایل کئچمه سینه باخمایاراق، اونون حاقیندا یازیلان ایلک یازی دیر. آشیق عزیز اورمو آشیق مکتبینده ایندیه دک تانیدیغمیز اوستادلار سیراسیندا و سس فایللاری الیمیزده اولدوغو آشیق کاستلرینده، تکنیکده و اوستادلیقدا بیرینجی آشیق دیر و اونون کیمی آشیق هله گلمه ییب.)

اشاره: ایللر بویو ایدی، آشیق عزیزین آدینی ائشیدیردیم. قوجالاردان سوروشاندا، بئله دئییردیلر: (آشیق، فقط عزیز ایدی، کی گئتدی/ آشیق گرک عزیز کیمی اولا./ رحمتلیگین پنجه لری چوخ گوجلو ایدی، هله هله اونون کیمی چالان گلمه­ییبدیر/ اصلی سبک عزیزینکی ایدی. )

بو سؤزلر، منی آشیق عزیزین کیم و هارالی اولدوغونو بیلمگه ماراقلاندیردی. سسینین و سازینین گؤزل اولدوغونو چوخ ائشیتدیگیمه گؤره، اؤنجه بو عزیز آشیغین سسینی آختاریب و تاپدیم. سسینه قولاق وئردیکدن سونرا، ملتین حاقلی اولدوغونا ایناناراق، اونون اعجازلی سازی و سسینین قارشیسیندا بویون اگدیم  و اونون ان آزی سس کاستلری الیمیزده اولان اورمو مکتبی آشیقلار سیراسیندا بیرینجی اولماسینا ایناندیم(اورمو مکتبینده). آشیغیمیزین سسی منی اونون بیوگرافیسینی اوخوماغا داها دا ماراقلاندیردی، آما تأسفلر ایله، حتی بیر خط یازی دا تاپا بیلمه­دیم. بو مسأله ، منی آشیق عزیزه بیر بیوگرافی و یا مقاله حاضرلاماغا مجبور ائتدی. آشیق عزیز حاقدا هر کسدن سوردوم، هره بیر سؤز دئدی. بونا گؤره ده، 40 ایلدن سونرا گئدیب، آشیغین عائله­سی ایله گؤروشمگی دوشوندوم، آما اونلاردان دا کیمسه­نین خبری یوخ ایدی. نئچه واخت آختاردیقدان سونرا، یالنیز بیر نفر منه آشیغین اوغلونون قدیملر قاضی و یا وکیل  اولدوغونو سؤیله­دی. بو آدرس و نشانه منه بس ایدی. وکیللر لیستینده مرادخان آدینی آختاریب و نهایت بیر موبایل نؤمره­سی الده ائدیب زنگ آچدیم. سلام علیکدن سونرا، اونون آشیق عزیزین اوغلو اولدوغونو خبر آلدیم و اونون جوابی ایله، اوره­گیم سئوینجله دولدو. ائیشتدیگیمه اینانماییردیم. بیر گون قرار قویوب آشیق عزیزین اوغلو، مصطفی مرادخان جنابلارینین وکالت دفترینه گئدیب گؤروشدوک و  نهایت آشیق عزیزه گؤره بیر یازی ائده بیلدیم، سیز عزیز اوخوجولاریمیزا حاضرلایام.

 

اورمو شهرینین آدلیم آشیقلاریندان اولان سامیرتیلی آشیق عزیز مرادخان 1301- جی ایلده اورمونون دول ماحالیندا یئرلشن سامیرتی کندینده دونیایا گؤز آچدی. اونون آتاسی حسن، آناسی ایسه دلبر خانیم ایدی. دول ماحالینین کئچمیشلردن بری آشیق اوجاغی و ساز-سؤز بئشیگی اولدوغونا گؤره، آشیق عزیزده­­ده دول ماحالینین بو خصوصیتی تأثیر قویدو. آشیق عزیز یئنی یئتمه چاغلاریندان سسینین گؤزل اولدوغونا گؤره توی مراسملرینه اوخویان(خواننده) کیمی قاتیلیردی. او گنج چاغلاریندادا اکینچی­لیکله برابر، اورمودا اولان توی شنلیکلرینه قاتیلیب سسی ایله او توی مجلسلرینه بزک وئریردی. بو ایش، آشیق عزیزین آشیق فرهاد ایله تانیش اولماسی گونونه قدر دوام تاپدی. آما رحمتلیک آشیق فرهاد ایله عزیز گؤروشدوکدن سونرا اوستاد فرهاد اونون استعدادینی، گؤزل سسینی و گوجلو حافظه­سینی گؤردوکده، اونو اؤزونه شاگرد قبول ائدیر. آشیق فرهادین یانینا گئدن و اونا خدمت ائدن آشیق عزیز، فرهادین شیوه­سی و پنجه­سینی اؤیره­نیب اورمودا بیر اوستاد آشیق کیمی تانیندی. عزیز آشیق هاوالاری و آشیق داستانلارینی اؤیرندیکدن سونرا، آشیقلیق ایله مشغول اولور. مختلف توی و شنلیک مراسملرینه قاتیلیر. اورمو اهالیسی ده چوخ وعده اونو مجلسلرینه و توی شنلیکلرینه دعوت ائدیردیلر.

او، چالدیغی هاوالاردا آشیق فرهادین یولونون داوامچیسی اولموشدور. آشیق عزیز توی-شنلیک مراسملریندن علاوه هم ده اورمو رادیوسوندا بایراملاردا و مختلف وئرلیشلرده چیخیش ائدرکن، غربی آذربایجان اهالیسینین ائولرینه رادیو واسطه­سی ایله قوناق اولوردو. اوستادی آشیق فرهادی یادلارا سالان عزیز، دئییلنلره گؤره اونون تکجه شاگردی و یا ان آزی اونون یولونون دوامچیسی اولان تکجه شاگردی ایمیش. آشیق عزیز گؤزل و ملاحتلی سسی ایله هله ­ده اورمو آشیق صنعتی سئورلرینین ذهنینده و یادداشیندا خوش خاطره­لر و افسوسلار ایله آنیلیر. آشیق فرهادین ان ماهر و ان اوستاد شاگردی اولان آشیق عزیز، حیاتی بویو یالنیز بیر شاگرد یئتیره بیلدی، اودا جبللی آشیق عباسعلی ایدی. آشیق عباسعلی ­ده اوستادی کیمی، تئز و واختسیز بو دونیادان کؤچور و اونون دونیادان کؤچمه­سی ایله برابر اورمونون ان گؤزل، ان دویغولو و ان اینجه آشیق سبکی اولان دول سبکی قارا تورپاغا قاریشیر. ایندیلرده ­ده(ایندی) اولدوغو کیمی، قدیملر اورمو شهرینده هر آشیق بیر چایخانا و قهوه­خانایا گئدیب اورادا چالیب اوخویارمیش. آشیق عزیز ده ایندیکی مهاباد خیابانی آدلانان و قدیملر اوردا یئرلشن سید حسن مسافرخانا و قهوه­خاناسینا گئدیب اورا گلن ساز هوسکارلارینی گؤزل سسی و سازی ایله یولا سالارمیش.

آشیق عزیزین هنر و صنعت عالمینده فعالیتلری و چالیشیقلاری آردیجیل اولاراق دوام ائدیردی، آما اونون آسم خسته­لیگینه مبتلا اولماسی(بعضیلرین دئدیگینه گؤره آشیق عزیز بیر مدت دگیرمانچی اولوب و بو ایشین سببیندن آسم توتموشدور) ایشلری تام ترسینه چئویریب اوستاد آشیغین سسینده بیر پارا مشکللر یاراتدی. او عؤمرونون سون ایللرینی، بو خسته­لیکله مبارزه­ده کئچیردی و نهایت 7/10/1351 تاریخینده هله اورتا یاشلارینا یئنی قدم قویموش بیر حالدا بو خسته­لیگه تسلیم اولدو و گؤزلرینی بو دونیادان یومدو. بو سئویملی خالق صنعتکاری و ائل آشیغینی سامیرتی کندینین قبرستانلیغیندا، آتاسینین مزاری یانیندا تورپاغا تاپشیردیلار. اونون وفاتیندان 40 ایل کئچمه­سینه باخمایاراق، اینانیریق، اونون روحو هله ده، بو شهرده دولانیر و اؤلمه­ییب و هله­ ده اؤز سبکینی و اونونلا برابر مکتبینی بو یولا آیاق باسان بیر کیمسه­نین وجودوندا گؤرمک ایسته­ییر. نه قدر اورمو وار، بو اوستادین دا آدی دئییله­جک و بو شهرین آدلیملاری سیراسیندان آدی سیلینمه­یه­جک.

آشیق عزیزی اورمو اهالیسینین عزیزی آدلاندیرساق یانیلمامیشیق. اونون آشیق داستانلارینین تعریفله­مه­سی هله ­ده دیللر ازبریدیر. آشیق عزیز چوخ باش آشاغی و متواضع بیر انسان ایمیش، اؤزونو چوخ گؤزه سوخان و تبلیغ ائدن انسانلاردان اولمامیشدیر. بونا گؤره­ ده اؤز دؤورونون آشیقلاری ایله قارشیلیقدا چوخ آز رادیویا گئدیب، اؤزوندن ایسه چوخ آز سس و کاست بیزلره بوراخدی.اونو تانیانلار، دائم اونون اوتانجاقلیغیندان و بیر آبیرلی- حیالی شخص اولدوغوندان دانیشیرلار. ائله اؤلوم سببینین بیر ندنیده بو آبیر-عصمتی اولموشدور. یاخین قوهوملارینین بیری بیر ناتاراز ایش گؤرموش ایمیش. آشیق عزیزده بو سببدن چوخ اوزوله­رک، تهرانا خسته خانایا قالدیریلمیشدیر. او خسته خانادا دئمیشدی، دا من نئجه بو ائل ایچینده باش قووزاییم. بو ایش بئله اولماز، دا من بو دونیادا یاشایا بیلمه رم. عزیز ائله دئدیگی کیمی ده اولور و آسم خسته لیگی شدتلنه رک، خسته خانادا وفات ائدیر.

اونون هله نه قدرده یازیلمامیش ماجرالاری وار. آشیق عزیزین ماجرالارینی توپلاساق، بلکه ده بیر کتاب قدر ماجراسی اولار. بو ماجرالارین هامیسی­دا اونون بؤیوک روحو و اولو شخصیتیندن سؤز آچیر. او مؤمن بیریسی اولاراق، هئچ واخت نمازیندان دؤنمه میشدی. هئچ واخت پولا قوللوق ائتمه میشدیر. اونون دیلیندن اینجیمیش اولان، بیر نفر بئله تاپماق اولماز. بو اوستادین بؤیوکلوگونو آشیق فرهادین اونونلا نئجه رفتار ائتدیگیندن بیلمه­ک اولار. آذربایجان آشیق صنعتینین بؤیوک اوستادی، آشیق فرهاد،عزیزین اوستادی اولاراق، دائما هر مجلسده عزیزین آیاغینا قالخارایمیش. حتی بیر مجلسده بو ایشه عزیزین تانیمایانلارین نئچه­سی اعتراض ائده­رک، بئله دئییرلر: (( عزیز هم سنین شاگردیندیر، همده سنین اوغلون یئرینده دیر. سنده دا بیر آغ ساققال و اوستاد آشیقسان . هله او 30 یاشدا سندن خیردادی. سن نه یه ائله هرگلنده اونون آیاغینا دوروب، بئله احتراملا یاناشیسان؟.))، فرهاددا بئله جواب وئرمیشدی: (( من عزیزین شخصیتینه گؤره آیاغا قالخیرام. اونون کیمین بؤیوک انسان و شخصیتلی بیر شخص چتین تاپیلار.)) و یا اونون سولدوزون کهریز عجم کندینده خان ایله نئجه داورانماغی دیللر ازبری دیر. بیرگون کهریز کندینین خانی اونو اوغلونون تویونا دعوت ائده­رک بئله دئییر: (( آشیق، سن بو تویو ائله آپار، بو ماحالدا تک اولسون. من ایسته ین اولسا، هر نه ایسته سن وئره جگم.(کهریز کندینین خانی، ثروتی ایله سولدوز ماحالیندا مشهور ایدی.) عزیزده جماعت ایچینده دئییر نه ایسته سم؟ خان دئییر: بلی. عزیزده دئییر قبول. باشلاییر تویا. سون گوجونو قویور و گؤزل بیر شکیلده تویو باشا چاتدیریر. توی قورتولاندان سونرا، خان دئییر: عزیز سن من ایسته یندنده یوخاری چالدین. ایندی نه ایسته ییرسن؟ عزیزده کند جماعتینده خانین قیزی ایله کوسولو اولدوغونو ائشیتمیش ایمیش. آخی خانین قیزی بیر ساده و کاسب کندلیه اره گئده­رک، خان طرفیندن طرد اولموشدور. آشیق عزیز دئییر من نه پول ایسته ییرم، نه آیری بیرزاد. یالنیز قیزین ایله باریش و اونو اولادین کیمی یاد ائت. خان بو سؤزو قبول ائتمه ییر، عزیزده اورا گلن قوناقلار بئله سسله­نیر: (( آی جماعات، باخین، سیزین یانینیزدا بو کیشی منه سؤز وئرمیشدی، من هر نه ایسته سم اونا عمل ائده. آما ایندی اؤز دئدیگی سؤزو قبول ائتمه ییر. من پول ایسته میرم. یالنیز بو مظلوم قیزین خوشبختلیگینی ایسته ییرم. من گئتدیم، آما هامی بیلسین خان سؤزونون آلتینا ووردو.)). بو سؤز خانین احوالاتینی دگیشمیشدی و عزیزین سؤزونو قبول ائده رک او گوندن قیزی ایله باریشمیدی. بوتون بو ماجالاردان سونرا، آشیق عزیزه یالنیز بیر لقب وئرمک اولار، اودا اورمو شهرینین عزیزی.

هله­لیک الیمیزده اولان کاستلر اوزوندن ائده بیلمیشیک او مرحومون کاستلرده چالدیغی 25-ه یاخین آشیق هاواسینی آییراق و mp3 فایلی شکلینده بیر مجموعه­یه یئرلشدیرک. بورادان آشیق موسیقیسی هوسکارلارینا سسله­نه­رک، اونلاردان خواهش ائدیب ایسته­ییریک، اوستاد آشیغیمیزدان هر تورلو سس و کاست وارلاریدیرسا، بو سسلری بیر یئره توپلاماقدا بیزه یاردیمچی اولسونلار. اونون روحونا بیر فاتحه دئیه­رک، اومود ائدیریک، اورمو آشیقلاری و شهریمیزین گنجلری بو آشیغین یولونون داوامچیسی اولسونلار و گلسینلر اونون کاستلری و بیزه یادگار قالدیغی سسی اوستوندن، اورمو شهرینین اصیل سبکینی یئنیدن جانلاندیرسینلار و یئنی عصرده بیر داها بو شهره شهرت و شرف قازاندیرسینلار. آشیق فرهاد و آشیق عزیز سبکی­نین یئنیدن جانلانماسی اومودو ایله.


 آشيق عزيزين ايكي آشيق هاواسيني سيز عزيز يوردداشلاريما تقديم ائديرم.

بو سسلري ائنديرمه ميشدن اؤنجه ايكي مسأله ني نظرده توتون:

1- بو سسلر، آشيغين خسته اولدوغو واختلار ضبط ائديليب و آشيق عزيز آسمي اولا-اولا بو هاوالاري اوخويوب. خسته واختلاري بئله اوخويان بيرآشيق ، دوشونون اؤنجه لر  نئجه اوخويورموش.

2- بو سسلر استريودا يوخ قدیمی ضبطلر ايله ييغيليب بوگونه چاتيب.

3- بو سسلرين حجميني آزالتديغيميزا گؤره، كيفيت بير آز يئنيب.

 

بیرینجی هاوا:

تاجری+ ائندیرین+ دانلود

ایکینجی هاوا:

عثمانلی بحریسی+ ائندیرین+ دانلود




دقت: سسلري داها كيفيتلري و داها كاملين ايسته ييرسينيزسه(تاجري ياريمچيليقدير) خبر وئرين ايميلينيزه گؤندريم.

بو یازینین فارسجایا چئوریلمیشین، ادامه مطلب بؤلومونده اوخویا بیلرسینیز.

متن فارسی این نوشته را در ادامه مطلب می توانید بخوانید.