اورمودان گلن سسلر آدلی بلوقوم ایشه باشلاییب.....

بیرینجی پوستوم

قاچاق نبی نین اورمودا یاشادیغی یئر....

اورمودان گلن سسلر+++ تیکلایین

اوزانلار دياري­نين غريب اوزاني

اوزانلار دياري­نين غريب اوزاني

 

يازان : احمد اسدي

( بو یازی آشیق حسین اوزانلی نین ۲۲ ایل وفاتیندان کئچمه سینه باخمایاراق، اونون حاقیندا یازیلان ایلک یازی دیر.)

 يوردوموز آشيق صنعتينين بئشيگي اولاراق، هر کندينده و شهرينده آشيقلارين ايزي ايله راستلاشماق اولور.
 بو سيرادا آشيقلارين آدي ايله ايلگيلي کندلريميزه ده راست گلمک اولور. قاراداغدا اوزان  و آشيقلي کندلري، سايين قالادا يوخاري اوزان و آشاغي اوزان کندلري، زنجانين هجه­ريسينده اوزان کندي، اورمودا ايسه اوزان مليک، اوزان اسکندري و قيزيل آشيق کندلري.

 بو کندلره نه­دن بو آدلارين وئريلمكلري، هله ليک بيزه آيدين دگيل. آما بير زاد آيديندير، او دا بو، خاطرلاتديغيميز کندلرين جماعتي کئچميشده آشيق اهلي اولوب و سؤز-صحبت بيليرميشلر. اولا بيلر اوزاق کئچميشلرده بو کندلر اوستاد اوزانلارين مسکني اولوبلار و يا اؤز بؤلگه­لرينده اوزان-آشيق اوجاغي اولوبلار.

 سؤزوموز اورمونون اوزان کندينده­دير. اوزان آدي ايله مشهور اولان اوزان مليک، اورمونون باراندوز ماحاليندا يئرلشير.
 بو کندين اورمو شهري ايله آنجاق نئچه کيلومتر آراسي وار. باراندوز ماحالي اولو آشيق، شاعر و عارفيميز دوللو مصطفانين اؤز وصيتي اوزره تورپاغا تاپشيريلديغي يئردي.

دوللو مصطفي نيه باراندوزدا تورپاغا تاپشيريلماغيني ايسته­ييب؟ بو اؤزو بير مسئله­دير. اولا بيلر، کئچميشده، بورا آشيق اوجاغي اولوب.(اوزان کندينينده آدي بونونلا ايلگيلي اولا بيلر.) بلکه دوللو مصطفا دا اونون اوچون اؤز دوغما ماحاليندا يوخ، باراندوزدا مزارينين سالينماسيني ايسته­ييب.

آما هر نه دي، دوللو مصطفانين مئيليني باراندوزا سالان بير جاذبه وار ايميش. هله دوللو مصطفادان ياريم عصر سونرا باراندوز کندينده آشيق حسن چوبان(خان چوبان) آدلي بير اوستاد آشيق دا ياشاييرميش. اورمونون آدليم آشيغي، آشيق درويش ده اونون شاگردلريندندير.

 آشيق درويش جوان ايکن، آشيق چوبانا خدمت ائتمگه باراندوزا يوللانيب، ايکي ايل آشيق چوبانا شاگردليک ائدير.
 ايندي آشيق درويش سبکي ايله مشهور اولان، سبک ده منجه ائله باراندوز سبکيدير. آنجاق، او ماحالدان بو سون دؤورده اوستاد آشيقلارين اولماماسي، باراندوز سبکينين آديني ايتيريب و آشيق درويشين ده آدليم اولماسينا گؤره، بو سبکين آدي دگيشيلرک، درويش آدينا دئييليب.

آما کئچک اوزانا. باراندوزدا يئرلشن اوزان کندينين جماعتي علوي(اهل حق) تورکلريندن تشکيل تاپيب. بو کندده اؤنجه­لر ايکي آشيق ياشاييب. بيري آشيق امراه اوزانلي و او بيريسي آشيق حسين اوزانلي.

 آشيق امراهين نه زمان ياشاييب، نه زمان وفات ائديگيندن خبريميز يوخدور. ان آزي 100 ايل بوندان اؤنجه ياشاميش اولا بيلر. آما سؤزوموز آشيق حسين اوزانلي اوستونده­دير.

 آشيق حسين اوزانلي آدي ايله مشهور اولان، حسين محمد اوغلو سلطاني ،1305-جي گونش ايلينده اوزان مليک کندينده دونيايا گؤز آچدي. آشيق حسين اورمونون علوي تورکلريندن­ايدي. بو دگرلي آشيق اوشاق ايکن آناسيني ايتيره­رک، يتيم قالميشدير.

اونون سازا- سؤزه علاقه­سي يئني يئتمه دؤورلريندن باشلايب، تقريباً 20 ياشي اولدوغو بير واختدا آشيقليغا مشغول اولور. مختلف کندلره و شهرلره تويلارا گئدير.

 آشيق حسين جوانليقدا اورمويا کؤچور و بير آز مدتده قوشاچايدا ياشايير. اونون بير قيزي، بير اوغلو واردير.
آشيق حسينين اؤزونه مخصوص سبکي اولاراق، سازي، بو بيري آشيقلاردان بير آز فرقلي چاليرميش. آشيق حسينين اوخوماغي و صحبتلرده دئييشيده، اؤزونه مخصوص ايدي.

 شيرين ديلي و خوش لهجه­سي ايله داستانلاري اوستاجاسينا ايفا ائديردي. اونون قوپوزو دا فرقلي ايميش.
بيلديگيميزه گؤره اورمو آشيق مکتبينده قوپوزون تئللري 7 و تبريز-قره­داغ آشيق مکتبينده 8 اولور، آما آشيق حسينين قوپوزو 9 تئللي ايميش. او اورمو آشيق هاوالاريندان علاوه، تورکيه هاوالاري و موغاملاري دا بعضاً سازدا ايفا ائديرميش.
 اونون ساز چالما قابليتي ده اوستون ايدي.

 بير سيرا آشيق هاوالاريميز وار، چتين و آغير هاوا حساب اولورلار و هر آشيق اونلاري چالماق ايسته­مز آما آشيق حسين بو هاوالاري لاپ اوستاجاسينا ايفا ائديب عهده­سيندن گلميشدي. بونلاردان مسلمان کشؤوروسو، شاغي، دول هجراني کيمي هاوالارين آدلاريني چکمک اولار. اليميزه چاتان کاسئتلر ده بو سؤزو  آيدين و آشکار بللنديرير.
توپلاديغميز معلومات اساسيندا، اونون ان سئوديگي هاوالار ديوان، تجنيس، جمشيدي و خالداري اولموشدور.
آشيق سئورلرين دئديگينه گؤره خالداري هاواسيني هله اونون کيمي چالان اولماييب.(بو هاوا اينديليکده، آرادان گئتمک اوزره دير و آشيقلار چالماييرلار.) آشيق حسينين ان سئوديگي آشيق داستاني­دا شاه اسماعيلين داستاني اولموشدور.
 آشيق حسين اوخودوغو هاوالاردا چوخ آشيق داستانلارينين شعرلريني اوخوسا دا، رحمتليک پورآذر و جوانمردين شعرلريندن ده آرا-سيرا اوخويورموش. اونون بير چوخ آشيق ايله دوستلوغو اولوب و عموميتده اورمو آشيق محيطينده اولان آشيقلارين دئمک اولار هاميسي ايله تانيش اولوب. آنجاق صنعت دونياسيندا ان ياخين يولداشي، آشيق درويش اولوبدور. آشيق درويشه عاشق اولان حسين، اونون معرفتي و هنري قارشيسيندا هر زمان باش اگيب و احترام ايله ياناشيب.

 ان ياخين دوستو، درويش ايله اوزون زمانلاردان دوستلوق علاقه­لري قوروب و دائماً ايلگيده اولموشدولار. درويشين سسيني و چالقي طرزيني چوخ سئورميش.او هم ده اورمونون آدليم آشيغي، آشيق فرهادين بعضي هاوالاردا پنجه­سيني اؤيره­نرک، اونا اوخشار چاليرميش. آشيق دهقانين دئديگينه اساسلاناراق، آشيق فرهاد شوخلوق ايله دئيه­رميش بو حسين منيم پنجه¬مي اوغورلاييب! ائله منه تاي چالير!

نهايت بير عؤمور آشيقليقدا زحمت چکن آشيق حسين 1369/10/2تاريخينده دونياسيني دگيشير و آشيق ويصل دئميشکن، صادق ياري تورپاغا قوووشور و اؤزو ايله برابر سينه­سينده اولان، ائليميزين سؤز خزينه­سيني تورپاغا آپارير. اوزانيميزين مزاري توپپوزآوا کندينين مزارليغيندا يئرلشير.

 تأسفلر اولسون، اونون ديريليگينده قدريني بيلن انسانلارين سايي چوخ آز اولدو. دئمک اولار بير پارا مسئله­لره گؤره اونون کيم اولدوغونو دوشونه بيلمه­ديلر.

 آشيق حسين منزوي بيريسي اولاراق، عؤمرونون سون ايللرينده کندلرينده و اؤز ائوينده يالقيز ياشادي. اوزان کندينين جماعتي ده اونا چوخ دگر وئرمه­ديلر و دئمک اولار ائله بونا گؤره ده صنعت دونياسيندان آيريلاراق، يالقيز و منزوي بير انسانا چئوريلدي.اونون روحونا بير فاتحه دئيه­رک، اومود ائديريک، کئچميش اوزانلاريميزين يوللاري ايتيب باتمايا و قدرلري ديري ايکن بيلينه.

 

  ------------------------------------------------------------------

قایناق شخصلر:

1-آشيق حسينين نوه­سي، همت سلطاني جنابلاريندان بيلگي­لريني اختياريميزدا قويماغينا گؤره اؤز تشکرومو بيلديريرم.
2-اوزان کنديندن اولان، ائلیمیزین خوش صحبت و دگرلي شاعري قهرمان اکبري(دوغوم 1333)  جنابلاريندان دا اؤز بيلگي­لريني اختياريميزا قويدوغونا گؤره درين تشکرومو بيلديريرم. اکبري جنابلاري، آشيغين عؤمرونون سون ايللرينده سيرداشي و دردداشي اولوب ، مرتب اونون ائوينه گئديب، اونونلا گؤروشورموش. بورادادا اکبری جنابلارینین ایکی شعرینی سیز عزیز اوخوجولاریمیزا تقدیم ائدیریک.

 

 

گول كيمي دير

سنين او حسن جمالين ساناسان گول كيمي­دير
هؤروگون دالدان اگيلميش سويا سونبول كيمي­دير
اوره­گين سن كيمه وئردين گؤزه­ليم بيلمه­ديم هئچ
منيم آنجاق سنه مئيليم گوله بولبول كيمي­دير
كيرپيگين صف- صف اولوبدور قاشين آلتيندا دوروب
ييخماغا دوشمن ائوين ال بير اولان ائل كيمي­دير
سنين او شكّر شهدين نه­يه گؤر اوخشاري وار
بير ياشار كؤرپه اوشاقدا آچيلان ديل كيمي­دير
سن گل اغياره اينانما يارا بئل باغلاگيلن
يار يار اولسا سني ساخلار دلي­يه چؤل كيمي­دير
گل اوزاق گزمه­گيلن اكبري­دن مسكين­دير
مسكينين گؤز ياشي داغ-داشي ييخار  سئل كيمي­دير

 

سنده ­دی

ای نازنین سلیمانین شوکت شانی سنده­ دی

بدخشانین لعل گوهر درخشانی سنده­ دی

هر گؤزلین بیر آدی وار، هر میوه­نین بیر دادی

عرشیده­کی ملکلرین بیر نشانی سنده­ دی

***

گؤزللیکده نئجه گؤردون سن یوسف کنعانی

عشق پرده­ی عصمتدن چیخارتدی زولئیخانی

ترسا قیزی چوخ اینجیتمه بیزیم شیخ صنعانی

اولسا اگر اونون دردی بیل درمانی سنده ­دی

***

گؤزلرین جلاد اولوبدور وئریری فرمان جنگ

قاشین کمان کیرپیگین اوخ آتیر منه توپ توفنگ

بهار اولموش گوللر آچمیش گول باغیندا رنگ به رنگ

صبا دگمیش زولفون اولموش پریشانی سنده­ دی

***

اذن وئرسن گؤزلرینه بیرده تکیم گؤزومو

دوروب باشینا دولاننام یئره سالما سؤزومو

اؤلن گونده سنه ساری دؤندره­رم اوزومو

اکبری­دن اوز دؤندرمه دین ایمانی سنده­ دی

یاز هوسلی، باهار سسلی

یاز هوسلی، باهار سسلی

(سامیرتیلی آشیق عزیزین 90 ایللیگی مناسبتینه)

یازان: احمد اسدی

(بو یازی آشیق عزیزین وفاتیندان قیرخ ایل کئچمه سینه باخمایاراق، اونون حاقیندا یازیلان ایلک یازی دیر. آشیق عزیز اورمو آشیق مکتبینده ایندیه دک تانیدیغمیز اوستادلار سیراسیندا و سس فایللاری الیمیزده اولدوغو آشیق کاستلرینده، تکنیکده و اوستادلیقدا بیرینجی آشیق دیر و اونون کیمی آشیق هله گلمه ییب.)

اشاره: ایللر بویو ایدی، آشیق عزیزین آدینی ائشیدیردیم. قوجالاردان سوروشاندا، بئله دئییردیلر: (آشیق، فقط عزیز ایدی، کی گئتدی/ آشیق گرک عزیز کیمی اولا./ رحمتلیگین پنجه لری چوخ گوجلو ایدی، هله هله اونون کیمی چالان گلمه­ییبدیر/ اصلی سبک عزیزینکی ایدی. )

بو سؤزلر، منی آشیق عزیزین کیم و هارالی اولدوغونو بیلمگه ماراقلاندیردی. سسینین و سازینین گؤزل اولدوغونو چوخ ائشیتدیگیمه گؤره، اؤنجه بو عزیز آشیغین سسینی آختاریب و تاپدیم. سسینه قولاق وئردیکدن سونرا، ملتین حاقلی اولدوغونا ایناناراق، اونون اعجازلی سازی و سسینین قارشیسیندا بویون اگدیم  و اونون ان آزی سس کاستلری الیمیزده اولان اورمو مکتبی آشیقلار سیراسیندا بیرینجی اولماسینا ایناندیم(اورمو مکتبینده). آشیغیمیزین سسی منی اونون بیوگرافیسینی اوخوماغا داها دا ماراقلاندیردی، آما تأسفلر ایله، حتی بیر خط یازی دا تاپا بیلمه­دیم. بو مسأله ، منی آشیق عزیزه بیر بیوگرافی و یا مقاله حاضرلاماغا مجبور ائتدی. آشیق عزیز حاقدا هر کسدن سوردوم، هره بیر سؤز دئدی. بونا گؤره ده، 40 ایلدن سونرا گئدیب، آشیغین عائله­سی ایله گؤروشمگی دوشوندوم، آما اونلاردان دا کیمسه­نین خبری یوخ ایدی. نئچه واخت آختاردیقدان سونرا، یالنیز بیر نفر منه آشیغین اوغلونون قدیملر قاضی و یا وکیل  اولدوغونو سؤیله­دی. بو آدرس و نشانه منه بس ایدی. وکیللر لیستینده مرادخان آدینی آختاریب و نهایت بیر موبایل نؤمره­سی الده ائدیب زنگ آچدیم. سلام علیکدن سونرا، اونون آشیق عزیزین اوغلو اولدوغونو خبر آلدیم و اونون جوابی ایله، اوره­گیم سئوینجله دولدو. ائیشتدیگیمه اینانماییردیم. بیر گون قرار قویوب آشیق عزیزین اوغلو، مصطفی مرادخان جنابلارینین وکالت دفترینه گئدیب گؤروشدوک و  نهایت آشیق عزیزه گؤره بیر یازی ائده بیلدیم، سیز عزیز اوخوجولاریمیزا حاضرلایام.

 

اورمو شهرینین آدلیم آشیقلاریندان اولان سامیرتیلی آشیق عزیز مرادخان 1301- جی ایلده اورمونون دول ماحالیندا یئرلشن سامیرتی کندینده دونیایا گؤز آچدی. اونون آتاسی حسن، آناسی ایسه دلبر خانیم ایدی. دول ماحالینین کئچمیشلردن بری آشیق اوجاغی و ساز-سؤز بئشیگی اولدوغونا گؤره، آشیق عزیزده­­ده دول ماحالینین بو خصوصیتی تأثیر قویدو. آشیق عزیز یئنی یئتمه چاغلاریندان سسینین گؤزل اولدوغونا گؤره توی مراسملرینه اوخویان(خواننده) کیمی قاتیلیردی. او گنج چاغلاریندادا اکینچی­لیکله برابر، اورمودا اولان توی شنلیکلرینه قاتیلیب سسی ایله او توی مجلسلرینه بزک وئریردی. بو ایش، آشیق عزیزین آشیق فرهاد ایله تانیش اولماسی گونونه قدر دوام تاپدی. آما رحمتلیک آشیق فرهاد ایله عزیز گؤروشدوکدن سونرا اوستاد فرهاد اونون استعدادینی، گؤزل سسینی و گوجلو حافظه­سینی گؤردوکده، اونو اؤزونه شاگرد قبول ائدیر. آشیق فرهادین یانینا گئدن و اونا خدمت ائدن آشیق عزیز، فرهادین شیوه­سی و پنجه­سینی اؤیره­نیب اورمودا بیر اوستاد آشیق کیمی تانیندی. عزیز آشیق هاوالاری و آشیق داستانلارینی اؤیرندیکدن سونرا، آشیقلیق ایله مشغول اولور. مختلف توی و شنلیک مراسملرینه قاتیلیر. اورمو اهالیسی ده چوخ وعده اونو مجلسلرینه و توی شنلیکلرینه دعوت ائدیردیلر.

او، چالدیغی هاوالاردا آشیق فرهادین یولونون داوامچیسی اولموشدور. آشیق عزیز توی-شنلیک مراسملریندن علاوه هم ده اورمو رادیوسوندا بایراملاردا و مختلف وئرلیشلرده چیخیش ائدرکن، غربی آذربایجان اهالیسینین ائولرینه رادیو واسطه­سی ایله قوناق اولوردو. اوستادی آشیق فرهادی یادلارا سالان عزیز، دئییلنلره گؤره اونون تکجه شاگردی و یا ان آزی اونون یولونون دوامچیسی اولان تکجه شاگردی ایمیش. آشیق عزیز گؤزل و ملاحتلی سسی ایله هله ­ده اورمو آشیق صنعتی سئورلرینین ذهنینده و یادداشیندا خوش خاطره­لر و افسوسلار ایله آنیلیر. آشیق فرهادین ان ماهر و ان اوستاد شاگردی اولان آشیق عزیز، حیاتی بویو یالنیز بیر شاگرد یئتیره بیلدی، اودا جبللی آشیق عباسعلی ایدی. آشیق عباسعلی ­ده اوستادی کیمی، تئز و واختسیز بو دونیادان کؤچور و اونون دونیادان کؤچمه­سی ایله برابر اورمونون ان گؤزل، ان دویغولو و ان اینجه آشیق سبکی اولان دول سبکی قارا تورپاغا قاریشیر. ایندیلرده ­ده(ایندی) اولدوغو کیمی، قدیملر اورمو شهرینده هر آشیق بیر چایخانا و قهوه­خانایا گئدیب اورادا چالیب اوخویارمیش. آشیق عزیز ده ایندیکی مهاباد خیابانی آدلانان و قدیملر اوردا یئرلشن سید حسن مسافرخانا و قهوه­خاناسینا گئدیب اورا گلن ساز هوسکارلارینی گؤزل سسی و سازی ایله یولا سالارمیش.

آشیق عزیزین هنر و صنعت عالمینده فعالیتلری و چالیشیقلاری آردیجیل اولاراق دوام ائدیردی، آما اونون آسم خسته­لیگینه مبتلا اولماسی(بعضیلرین دئدیگینه گؤره آشیق عزیز بیر مدت دگیرمانچی اولوب و بو ایشین سببیندن آسم توتموشدور) ایشلری تام ترسینه چئویریب اوستاد آشیغین سسینده بیر پارا مشکللر یاراتدی. او عؤمرونون سون ایللرینی، بو خسته­لیکله مبارزه­ده کئچیردی و نهایت 7/10/1351 تاریخینده هله اورتا یاشلارینا یئنی قدم قویموش بیر حالدا بو خسته­لیگه تسلیم اولدو و گؤزلرینی بو دونیادان یومدو. بو سئویملی خالق صنعتکاری و ائل آشیغینی سامیرتی کندینین قبرستانلیغیندا، آتاسینین مزاری یانیندا تورپاغا تاپشیردیلار. اونون وفاتیندان 40 ایل کئچمه­سینه باخمایاراق، اینانیریق، اونون روحو هله ده، بو شهرده دولانیر و اؤلمه­ییب و هله­ ده اؤز سبکینی و اونونلا برابر مکتبینی بو یولا آیاق باسان بیر کیمسه­نین وجودوندا گؤرمک ایسته­ییر. نه قدر اورمو وار، بو اوستادین دا آدی دئییله­جک و بو شهرین آدلیملاری سیراسیندان آدی سیلینمه­یه­جک.

آشیق عزیزی اورمو اهالیسینین عزیزی آدلاندیرساق یانیلمامیشیق. اونون آشیق داستانلارینین تعریفله­مه­سی هله ­ده دیللر ازبریدیر. آشیق عزیز چوخ باش آشاغی و متواضع بیر انسان ایمیش، اؤزونو چوخ گؤزه سوخان و تبلیغ ائدن انسانلاردان اولمامیشدیر. بونا گؤره­ ده اؤز دؤورونون آشیقلاری ایله قارشیلیقدا چوخ آز رادیویا گئدیب، اؤزوندن ایسه چوخ آز سس و کاست بیزلره بوراخدی.اونو تانیانلار، دائم اونون اوتانجاقلیغیندان و بیر آبیرلی- حیالی شخص اولدوغوندان دانیشیرلار. ائله اؤلوم سببینین بیر ندنیده بو آبیر-عصمتی اولموشدور. یاخین قوهوملارینین بیری بیر ناتاراز ایش گؤرموش ایمیش. آشیق عزیزده بو سببدن چوخ اوزوله­رک، تهرانا خسته خانایا قالدیریلمیشدیر. او خسته خانادا دئمیشدی، دا من نئجه بو ائل ایچینده باش قووزاییم. بو ایش بئله اولماز، دا من بو دونیادا یاشایا بیلمه رم. عزیز ائله دئدیگی کیمی ده اولور و آسم خسته لیگی شدتلنه رک، خسته خانادا وفات ائدیر.

اونون هله نه قدرده یازیلمامیش ماجرالاری وار. آشیق عزیزین ماجرالارینی توپلاساق، بلکه ده بیر کتاب قدر ماجراسی اولار. بو ماجرالارین هامیسی­دا اونون بؤیوک روحو و اولو شخصیتیندن سؤز آچیر. او مؤمن بیریسی اولاراق، هئچ واخت نمازیندان دؤنمه میشدی. هئچ واخت پولا قوللوق ائتمه میشدیر. اونون دیلیندن اینجیمیش اولان، بیر نفر بئله تاپماق اولماز. بو اوستادین بؤیوکلوگونو آشیق فرهادین اونونلا نئجه رفتار ائتدیگیندن بیلمه­ک اولار. آذربایجان آشیق صنعتینین بؤیوک اوستادی، آشیق فرهاد،عزیزین اوستادی اولاراق، دائما هر مجلسده عزیزین آیاغینا قالخارایمیش. حتی بیر مجلسده بو ایشه عزیزین تانیمایانلارین نئچه­سی اعتراض ائده­رک، بئله دئییرلر: (( عزیز هم سنین شاگردیندیر، همده سنین اوغلون یئرینده دیر. سنده دا بیر آغ ساققال و اوستاد آشیقسان . هله او 30 یاشدا سندن خیردادی. سن نه یه ائله هرگلنده اونون آیاغینا دوروب، بئله احتراملا یاناشیسان؟.))، فرهاددا بئله جواب وئرمیشدی: (( من عزیزین شخصیتینه گؤره آیاغا قالخیرام. اونون کیمین بؤیوک انسان و شخصیتلی بیر شخص چتین تاپیلار.)) و یا اونون سولدوزون کهریز عجم کندینده خان ایله نئجه داورانماغی دیللر ازبری دیر. بیرگون کهریز کندینین خانی اونو اوغلونون تویونا دعوت ائده­رک بئله دئییر: (( آشیق، سن بو تویو ائله آپار، بو ماحالدا تک اولسون. من ایسته ین اولسا، هر نه ایسته سن وئره جگم.(کهریز کندینین خانی، ثروتی ایله سولدوز ماحالیندا مشهور ایدی.) عزیزده جماعت ایچینده دئییر نه ایسته سم؟ خان دئییر: بلی. عزیزده دئییر قبول. باشلاییر تویا. سون گوجونو قویور و گؤزل بیر شکیلده تویو باشا چاتدیریر. توی قورتولاندان سونرا، خان دئییر: عزیز سن من ایسته یندنده یوخاری چالدین. ایندی نه ایسته ییرسن؟ عزیزده کند جماعتینده خانین قیزی ایله کوسولو اولدوغونو ائشیتمیش ایمیش. آخی خانین قیزی بیر ساده و کاسب کندلیه اره گئده­رک، خان طرفیندن طرد اولموشدور. آشیق عزیز دئییر من نه پول ایسته ییرم، نه آیری بیرزاد. یالنیز قیزین ایله باریش و اونو اولادین کیمی یاد ائت. خان بو سؤزو قبول ائتمه ییر، عزیزده اورا گلن قوناقلار بئله سسله­نیر: (( آی جماعات، باخین، سیزین یانینیزدا بو کیشی منه سؤز وئرمیشدی، من هر نه ایسته سم اونا عمل ائده. آما ایندی اؤز دئدیگی سؤزو قبول ائتمه ییر. من پول ایسته میرم. یالنیز بو مظلوم قیزین خوشبختلیگینی ایسته ییرم. من گئتدیم، آما هامی بیلسین خان سؤزونون آلتینا ووردو.)). بو سؤز خانین احوالاتینی دگیشمیشدی و عزیزین سؤزونو قبول ائده رک او گوندن قیزی ایله باریشمیدی. بوتون بو ماجالاردان سونرا، آشیق عزیزه یالنیز بیر لقب وئرمک اولار، اودا اورمو شهرینین عزیزی.

هله­لیک الیمیزده اولان کاستلر اوزوندن ائده بیلمیشیک او مرحومون کاستلرده چالدیغی 25-ه یاخین آشیق هاواسینی آییراق و mp3 فایلی شکلینده بیر مجموعه­یه یئرلشدیرک. بورادان آشیق موسیقیسی هوسکارلارینا سسله­نه­رک، اونلاردان خواهش ائدیب ایسته­ییریک، اوستاد آشیغیمیزدان هر تورلو سس و کاست وارلاریدیرسا، بو سسلری بیر یئره توپلاماقدا بیزه یاردیمچی اولسونلار. اونون روحونا بیر فاتحه دئیه­رک، اومود ائدیریک، اورمو آشیقلاری و شهریمیزین گنجلری بو آشیغین یولونون داوامچیسی اولسونلار و گلسینلر اونون کاستلری و بیزه یادگار قالدیغی سسی اوستوندن، اورمو شهرینین اصیل سبکینی یئنیدن جانلاندیرسینلار و یئنی عصرده بیر داها بو شهره شهرت و شرف قازاندیرسینلار. آشیق فرهاد و آشیق عزیز سبکی­نین یئنیدن جانلانماسی اومودو ایله.

 آشيق عزيزين ايكي آشيق هاواسيني سيز عزيز يوردداشلاريما تقديم ائديرم.

بو سسلري ائنديرمه ميشدن اؤنجه ايكي مسأله ني نظرده توتون:

1- بو سسلر، آشيغين خسته اولدوغو واختلار ضبط ائديليب و آشيق عزيز آسمي اولا-اولا بو هاوالاري اوخويوب. خسته واختلاري بئله اوخويان بيرآشيق ، دوشونون اؤنجه لر  نئجه اوخويورموش.

2- بو سسلر استريودا يوخ قدیمی ضبطلر ايله ييغيليب بوگونه چاتيب.

3- بو سسلرين حجميني آزالتديغيميزا گؤره، كيفيت بير آز يئنيب.

 

بیرینجی هاوا:

تاجری+ ائندیرین+ دانلود

ایکینجی هاوا:

عثمانلی بحریسی+ ائندیرین+ دانلود

دقت: سسلري داها كيفيتلري و داها كاملين ايسته ييرسينيزسه(تاجري ياريمچيليقدير) خبر وئرين ايميلينيزه گؤندريم.

بو یازینین فارسجایا چئوریلمیشین، ادامه مطلب بؤلومونده اوخویا بیلرسینیز.

متن فارسی این نوشته را در ادامه مطلب می توانید بخوانید.

ادامه نوشته

جانسيز ، جانلي لاردان خوش دانيشير.

جانسيز ، جانلي لاردان خوش دانيشير.

(آشیق سازی نئجه جانلانیر؟/ سازبند آشیق میرخلیل میرزینالی ایله دانیشیق)

دانیشیق آپاران: احمد اسدی

اشاره: شفاهی خالق ادبیاتیمیزین جارچیلاری اولان آشیقلار اوزون ایللر بویو چالیب، اوخویوب یازیب یاراتمیشلار. بلوقوموزدا یئری گلدیکجه آشیقلاریمیزلا دانیشیق آپاریب اونلاری تانیتدیرمیشیق. آنجاق آشیق ادبیاتیمیزا قوللوق ائدنلردن بیر قولودا سازبندلر اولوبلار. بو سئری دانیشیغیمیز اورمودا فعالیت گؤسترن سازبندآشیق میرخلیل میرزینالی جنابلاری ایله اولوبدور. میر خلیل میر زینالی 1354-جو ایلده خویون سیدتاج الدین کندینده آنادان اولوب، 6-7 یاشلاریندان خویا کؤچوب.سونرالاردا اورمویا کؤچرک، بو شهرین ساکنی اولور. نظرینیزی بو سیخ و صمیمی دانیشیغا چکیریک.

شکیللری و دانیشیغی ادامه مطلب بؤلومونده گؤره بیلرسینیز.

 

ادامه نوشته

اورمو شهرینین آدلیملاریندان ،آشیق فرهاد سلیم اوغلو

اورمو شهرینین آدلیملاریندان ،آشیق فرهاد سلیم اوغلو

 یازان: احمد اسدی

اورمونون دول ماحالی ، کئچمیشلردن بری سؤز-صنعت بئشیگی اولوب. بو ماحالدا چوخلو ساز-سؤز هوسکاری بؤیویوب بویا-باشا چاتیبلار. دول انسانی نین، هنرسئورلیگی هرکسه آیدین و  آچیقدیر. بو ماحالدا یئتیشین اوستادلارین سایی آز اولماییب. ائله بونا گؤره¬ده تاریخلرین سینه سینده، اوستاد آشیقلارا و شاعرلره مسکن اولاراق، اونلاری بسله ییب. بو ماحالین اوستاد آشیقلاریندان بیری ده، اوستاد آشیق فرهاد اولموشدور.1273-جو ایلده دول ماحالیندا دوغولان، فرهاد، گنج چاغلاریندا ساز و سؤزه ماراق گؤستره رک، آشیق جوادین یانینا گئدیب اونا خدمت ائدیر. ایللر بویو اونا شاگردلیک ائتدیکدن سونرا، بیر اوستاد آشیق کیمی اورمو بؤلگه سی و آذربایجان دیاریندا تانینیر. واختی ایله، اؤز دورونون ان آدلیم آشیغی اولان فرهاد، عؤمرو بویو مختلف حاقسیزلیقلار و ظلملرله قارشی-قارشیا گلرکن، یولوندا دیم-دیک بیر چینار تک دایانیر و هئچ نه اونو اؤز یولوندان دؤندره بیلمه ییر.

 بیر واختلار اورمودا اولان جووود عائله لرین حیله لری ایله،چالیب  اوخوماغی اورمودا یاساق اولارکن، آرازی آتلاییب، او تایا کئچیر. اورادادا اونو چکمه¬ین دئمه چوخ ایمیش، آشیق فرهاد مجبوراً یئنه سفر ائدیب، اورمویا قاییدیر. آشیق فرهاد نئچه ایللر سورگونده یاشاییر. ایللر بویو اورمو حاکمی و پلیسی ایله اوز-اوزه دوران فرهاد،  مجبوراً  بئش سفر گورجوستان ولایتی و بورچالی ماحالینا ائدیب  اورادا آشیقلیقلا مشغول اولموشدور. کئچمیشلردن بری دول ماحالی ایله، بورچالی ماحالی انسانی بیر-بیرلری ایله ایلگیده اولموشدور. ائله بونا گؤره ده، بو ایکی ماحالین صنعتکارلاریدا، بیر-بیرلرینی تانییب، گئت گلده اولوبلار. بونلاردان حتی بعضی لریده آشیق دوللو اباذره تای اورا گئده رک، قالارگی اولموشدور. دوللو اباذر 1851-جی ایلده اورمونون دول  ماحالیندا دوغولوب 1881-جی ایلده 30 یاشی اولدوغو واختدا بیر دفعه لیک، اورمودان کؤچه رک، بورچالی ماحالینا یوللانمیشدیر. اباذر گئدیشی ایله برابر، اورمو مکتبی نین بیر سیرا هاوالارینین بورچالی مکتبینه داشی¬ییجی سی اولاراق ، اورادا مختلف شاگردلر یئتیرمیشدیر. بونلاردان ان آدلیمی، آشیق حسین ساراچلی دیر. آشیق حسین ساراچلی نین سازی و سؤزو هله ده دیللر ازبری دیر و هله ده او تایدا, اونون اوستادلیغی دیللرده گزیر.

آشیق فرهاد سونسوز بیریسی ایدی و بونا گؤره ده اوشاغی اولمامیش ایدی.  اوشاغی اولمادیغی اوچون، بوگونده اونونلا ایلگیلی آرتیق معلومات توپلاماق اوچون بیر ایز یوخدور. اونون اوستادی یعنی آشیق جواددا سونسوز ایمیش.  اوستادینین اوشاغی اولمادیغینا گؤره اوستادینی عؤمرونون سونونا قدر ائوینده ساخلاییر. هابئله اونون حیات یولداشینی آشیق جوادین وفاتیندان سونرادا ائوینده ساخلاماسیدا، اونون نه قدر بؤیوک انسان اولدوغونو ثبوتا یئتیریر. حتی اوستادینین خانیمی بیرگون دا چوخ قوجالمیش ایمیش و پیس وضعیتده ایمیش، آشیق فرهاددان اونو آپاریب چؤللرده بوراخماسینی ایسته ییر. آشیق فرهاددا بو سؤزدن چوخ اوزوله رک، اونو عؤمرونون سونونا قدر ساخلاماغی بورجونو خاطرلاداراق دئییر: بو منه، بیر بورج دور. من سنه یاخشی لیق ائتمه ییرم. یالنیز وظیفه می یئرینه یئتیریرم. هر نه اولور اولسون، حتی منیم حیات یولداشیمدا بیرگون سندن یورولسا، اؤزوم تکجه وتک باشیما سنین هر نه یینی یئرینه یئتیره جگم. اولا بیلسین، حتی سنه خاطر بوتون مالیمی قویام  آما بیل سنی بوراخمارام.   عؤمور بویو دوزلوک و صافلیق ایله، یاشایان فرهاد اورمونون کئچه چیلر محله سینده یاشامیشدیر. اؤز دورونون اوستاد آشیقلاری نین قارشیسیندا گؤزل و اوجا سسی ایله سئچیلیرمیش.

 اونو بیر دیندار بیریسیده دئییرلر. فرهاد اورمونون سوننو مذهب تورکلریندن اولاراق، بیر دفعه کربلا زیارتینه گئدیب اورالاری گزمیشدیر. بونا گؤره ده یاخینلاری اونو کربلایی فرهاددا دئیه رمیشلر. چوخ تمیز اوره ک و دینه باغلی اولان فرهاد، اؤز دورونون آشیقلاری ایله، فرقلی اولاراق(پاخیل دگیلدی)، هامی نی آشیقلیغی اؤیره نمه یه دعوت ائدرمیش.

 مختلف شهرلرده و ماحاللاردا چیخیشی اولان، فرهاد، نئچه نفرلری آشیقلیقدا باغلایاراق، اؤز اوستادلیغینی هامی¬یا ثبوتا یئتیرمیشدیر. بونلاردان بیر نمونه، تورکیه لی آشیق قوجالارین آدینی چکمک اولار. آشیق قوجالار اورمویا گلدیگینده شهرچایی ساحلینده مجلس قورولموشدو. فرهاد ایله قوجالارین باغلاشمالاری یئددی گون اوزانمیشدیر، آما نهایت فرهاد قوجالاری  باغلایاراق، اونون سازینی الیندن آلمیشدیر. فرهادین گؤزللمه، دیوانی، شاغی کیمی هاوالاری هله ده شهریمیزین قوجالاری طرفیندن به به-چه چه ایله تعریفله نیر. او اورمو آشیق مکتبینه، بیر هاوادا هدیه ائتمیشدیر؛ اودا شاغی هاواسی دیر. شاغی طایفالاریندان الهام آلاراق، بو هاوانی یارادان فرهاد، قیسا زماندا آشیقلارین دیللرینه دوشموش و ماحاللاری آشاراق، بیر گؤزل آشیق هاواسینا چئوریلمیشدی. بو هاوانی ایندی غربی آذربایجان آشیقلارینین هامیسی بیلیر و بیر کلاسیک آشیق هاواسی کیمی یئرینه دوشوب.

 اونون یئتیرمه لریندن و شاگردلریندن سامیرتیلی آشیق عزیزین آدینی چکمک اولار. اوستاد آشیق عزیز، نئچه ایللر فرهادین یانیندا اونا خدمت ائدیب ساز اؤیره نمیشدیر. ائشیتدیگیمیزه گؤره، چوخ واختلار اونلارین سسلرینی بیر-بیریندن آییرماق اولماییرمیش و اوستاد ایله شاگردین سسی اوست-اوسته دوشورموش. عزیزده اوستادی فرهادا تای، کامل اوستاد ایمیش و او چالان هاوالاری هله ده کیمسه چالا بیلمه ییب. بعضی لر اؤزلرینی آشیق فرهادین آدلیم اولدوغونا گؤره، اونا منسوب ائتمه لرینه باخمایاراق، دئیینلره گؤره ائله فرهادین تکجه بو شاگردی وار ایمیش. عزیزین پنجه سی و ساز چالما قایداسیدا بونو ثبوتا یئتیریر. آشیق فرهادین گؤزل سسی و گؤزل ساز چالماسی ایللرین دگیرمانیندان کئچه رک، تعریفاتی بوگونه قدر گلیب چاتیب. بودا اونون نه قدر اوستاد اولدوغو و نه قدر سئویلدیگینی گؤستریر. نیه کی، اونونلا بیر زمان یاشایان آشیقلارین چوخوندان بیر آددا بئله قالماییب.

 اورمودا قهوه لرده اوخودوغو واختلار، قهوه خانالاردا، ایگنه سالماغا یئر اولماییرمیش. حتی قهوه چی مجبور اولورموش، جمعیتین چوخ اولدوغونا گؤره قهوه نین قاپیسینی باغلاسین و گلنلری قایتارسین. اونون سسینین نه قدر گوجلو و اوجا اولدوغونو بوگون بیزلر بیلمه ییریک، آما دئییلنلره گؤره هاچان اوخوسا ایدی، دا کیمسه جرأت ائدیب اوخویا بیلمز ایمیش.

یوردوموزون قوجامان و آغ ساققال انسانلاریندان ائشیتدیگیمه گؤره، گؤزل لیکده و اوجالیقدا او بیری آشیقلارین سسی  اونون حتی یاریسیدا اولا بیلمزدی. لبه دار تاخارمیش، تاخمایان واختلار ایسه، شلمه یه تای بیر پارچا باشینا دولارمیش. اوجا بوی ایمیش و سازی قارنی اوسته چالارمیش( قارنی او قدر یوغون ایمیش، ساز قارنی اوسته دورورموش. آما اونون جوانلیقلارینی گؤرنلر، اونو آریق بیریسی تعریفله ییردیلر). اونون هنر و صنعت عالمینده،پارلاقلیغی ، عؤمرونون سون ایللرینده، ائله ده یاخشی دوام ائتمه میشدی.

 فرهادین عؤمرونون سون ایلینده سسی ضعیفله یه رک، دای مجلسی دولاندیرماغا جواب وئرمه میشدی. بونا گؤره ده، خوشا گلمز ماجرالار باشینا گلمیشدیر. او قهوه ده اولدوغو بیرواختدا ، قهوه چی بیر آیری آشیغا پول وئره رک، اونو قهوه یه گتیریب فرهادین یئرینه چالاجاغینی بیلدیرمیشدیر. بو سؤزدن چوخ اوزولن فرهاد سازینی گؤتوره رک، اورادان چیخمیشدیر.

 تأسفله، آشیق فرهادین اؤلوموندن 50 ایل اؤتمه سینه باخمایاراق، اوندان بیر نشان و اثر قالماییب. تکجه بیر شکیل و ایکی  آشیق هاواسی. بو آشیق هاوالاریدا، بو تزه لیکده(90-نجی) ایلده طرفیمیزدن تاپیلمیشدیر.  یوخسا اوندان اؤنجه، بو سسلرده یوخ ایدی. بودا بیر شهرین، نه قدر آدلیملارینا و صنعتکارلارینا صاحب چیخماسینین سیمگه سی اولا بیلر. شهریمیزین آغ ساققاللاریندا ائشیتمیشیک، او اوستادین سسینی بیر دفعه تهراندان گلیب، قدیم گرامافون صحیفه لرینه ضبط ائدیب آپاریبلار. کیملر گلیب؟ هاچان گلیب؟ بللی دگیل. منیم تهراندا صداوسیما آرشیوینده نئچه ایللر اؤنجه چالیشان بیریسیندن خبر آلدیغیما گؤره، فرهادین او اداره نین آرشیوینده، اون بئشه یاخین هاواسینین موجود اولدوغونا اینانمیشام. آما بو سؤزو بیلمک بیر مسأله، آشیغین سسلرینی(اولورسا) او آرشیودن ائشیگه چیخارتما یوز مسأله.

 آشیق فرهاد نهایت ۲/۱۱/۱۳۴۱ تاریخینده گؤزلرینی بو دونیادان یوماراق، سون منزله یوللاندی. اونون مزارینین بوگون ایتگین اولماسی، ان گولونج مسأله لردندیر. نیه کی، اونون وفاتیندان،  نئچه یوز ایللر یوخ، اللی ایل اؤتور. اللی ایلده بیر مزارین ایتیب، باتماسینا چوخ قیسا بیر زماندیر.

بوگون بیلمه ییریک، اونو هارادا دفن ائدیب، قویلاییبلار. بیر سیرا ادعالاری اولانلاردا وار، دئییرلر بیز فرهاد ایله بئله قارداش ایدیق، بئله یولداش ایدیق، آما اونلاردا هره سی بیر سؤز دئییر. حتی نئچه سی اونون مزارینین ایتگین اولماسینا اعتراض ائده رک، اونا صاحب چیخماماق اوچون هامی یا، انتقاد ائدیرلر. بونلاردان سوروشماغیمیز یاخشی اولار:  به سیز نیه صاحب چیخماییبسینیز؟ ان آزی ائده بیلردینیز، اونون قبرینین آدرسینی خاطرینیزدا ساخلایاسینیز. هر حالدا بوگون اونون قبری ایتگیندیر. کیمسه نین¬ده خبری یوخدور. بیری دئییر، کندلرینده باسدیریبلار. بیری دئییر یوخ ائله اورمونون آغا قبیری قبریستانلیغیندادیر، آما داشینی سیندیریبلار و داها تاپماق اولماز. بیری دئییر، آغاقبیری مزارلیغینا دووار چکنده، دووار آلتدا قالدی.

بونلار هامیسی بیر شهرین نه قدر باشی سویوق و هنره اهمیت وئرمه دیگینین نشانه لریندن بیری اولا بیلر. من اؤزوم شخصاًده اورمونون آغاقبیری قبریستانینین دفترینه مراجعت ائتمیشم، آما یئنه ده فایداسی اولماییب. اونلار یالنیز 20-30 ایل بوندان اؤلنلرین یئرلرینی بیلیرلر و لیسته¬ یه کئچیبلر.

آشیق فرهادین سس فایللاری و مزارینین بولونماسی و ها بئله ملتمیزین ائل صنعتکارلارینا آرتیق دگر وئرمه سی اومودو ایله.

 آشیق فرهادین سس فایللارینی ائندیرمک اوچون آشاغیدا اولان لینکلری تیکلایین ، بو سسلر تزه لیکده طرفیمیزدن تاپیلیب. بو سسلری سیز عزیز اوخوجولاریمیزا سونوروق. لطفاً دانلود ائتسه نیز، نظر وئرمگی اونوتمایین و بیزه بو سسلر حاقدا نه دوشوندوگونوزو سؤیله یین.

بیرینجی هاوا۷۶۵ کیلوبایت : تیکلایین +تاجری

ایکینجی هاوا۷۳۲ کیلوبایت: تیکلایین+ جمشیدی

 

دقت:

سیزی حوزه هنری تبلیغات اسلامی سایتیندادا  آشیق فرهادین بیوگرافیسینی اوخوماغا دعوت ائدیرم. لطفاً بو سایتادا گئدیب، اورادادا بو آشیغین بیوگرافیسینی اوخویون

بورانی تیکلایین.

اونودولموش اوزانلاریمیزدان، آشیق قوربان موسیقی

اونودولموش اوزانلاریمیزدان، آشیق قوربان موسیقی

(57 ایل  آشیق قوربانین وفاتیندان سونرا ، بو یازی آشیغیمیزین حاقیندا یازیلان ایلک یازی دیر.)

یازان: احمد اسدی

جمال آوالي آشيق قوربان آدي ايله تانينان، آشيق قوربان موسيقي تقريبي اولاراق، 1268-جي ايلده اورمونون جمال آوا کندينده دونيايا گؤز آچدي. آتاسي لک طايفاسينين خانلاريندان ايدي. اونلارين ائلي، سالماسين لک ماحاليندان جمال آوا کندينه يايلاق- قيشلاق ائديرميشلر. آما سويوق قيشلارين بيرينده، جمال آوا کندينده اونلارين مال-داوارلاريني بوران و شاختا وورور. بو ايشين نتيجه سينده 5000 باش قويونلاريني الدن وئريرلر. بونا گؤره­ده ائللري جمال آوا کنديني مسکن ائديب، اورادا قالارگي اولورلار.

قوربان 20 ياشينا چاتديقدان سونرا، آشيقليق هوسينه دوشور و موسيقي داليجا گئدير. (موسيقي­يه علاقه­سينه گؤره ده، اونون سوي آديني موسيقي سئچيرلر). او زمانلار خويدا بير آيدين اوره­کلي و اوستاد آشيق ياشاييرميش، آدينا کورفرهاد دئييرميشلر. قوربان دا آشيق فرهادي اؤزونه اوستاد سئچيب، اونون محضرينه گئديب ساز چالماق ايله اوخوماغي اؤيره­نمگه باشلايير. اؤنجه آشيق فرهاد اونون اللريني لمس ائده­رک، بارماقلارينين يوغون اولدوغونو دئيه­رک، اونون ساز چالانماياجاغيني بيلديرير. آما قوربان تصميمين توتموشدور و هئچ نه اونو اؤز يولوندان دؤند­ره بيلمزدي.
 آشيقليق عشقي قورباني گئري دؤنمگه قويمايير و بو يولدان ال چکمه­يير. بير نئچه مدت آشيق فرهادين يانينا گئدن، قوربان، اونون سئچيلن و ساييلان شاگردلريندن اولور و آشيقليق استعداديني هر کسه نشان وئرير. گؤزل و اينجه دويغولاريني سازلا قوووشدوروب، آشيقليغا باشلايير.

 قوربان ائله سازي اؤيره­نديگي يئر، يعني خويدا آشيقليق ائديب اورادا قالارگي اولور. خويدان ائولنن آشيق قوربان، ايکي قيز، بير اوغلان آتاسي اولور و خويدا بير-بيرينين آرديندان آشيقليقلا برابر خوش گونلري کئچيرير.
آما بو خوش گونلر دوام تاپمايير و آذربايجانين بلالي ايللري گليب چاتير. آذربايجانين غرب بؤلگه­سي چئشيتلي هجوملار و باسقينلارا معروض قالير. ارمني-جيلو دسته­لري خوي، سالماس، اورمو، سولدوزا باسقين ائديرلر و چوخلو آذربايجان اهالسيني اؤلدوروب  يوردلاريني ويران قويورلار.

ارمني لرين باسقيني ايله برابر، خوي شهري 1296-جي ايلده ارمني دسته­لرينين 57 گونلوک محاصره­سينده قالير. بونونلا برابر، آجليق و قحطليک باش وئرير. يئمگه و قارين دويوزدورماق اوچون هئچ نه تاپيلمايير. بونا گؤره ده، خوي اهاليسينين چوخو خسته­لنرک، سوء تغذيه و سوء هاضمه خسته­ليکلرينه توش گليرلر. بو ايش، آشيق قوربانين اوشاقلاريندان دا يان کئچمه­يير، اونلاري دا ياخالاييب، اؤلوملرينه سبب اولور. قوربانين حيات يولداشي دا اوشاقلارينين دقّيني گتيريب، وفات ائيله يير.

قوربان، بير داها خويدا، تک و يالقيز قالير. بو اوزدن خويدان چيخيب، ديلمانا يوللانير. ديلماندا آشيقليق ائديب، گونونو کئچيرير. بير نئچه مدت ديلماندا ياشاديقدان سونرا، بير دول آرواد ايله عائله حياتي قوروب و اورادا قالارگي اولور. قوربانين ديلماندا قالديغي ايللرده، اوچ اوغلو دونيايا گلير.

علي(1302)، ولي(1304)، قولو(1306). فلكين اليندن، آجيلار چکن قوربان، يئنه ده فلگين بلاسي ايله راستلاشير. 1310-جو ايلده ديلمانا بؤيوک بير زلزله گليب، هر نه­يي يئر ايله بير ائديب  ديلماندان يالنيز بير تورپاقلي تپه قالير. خوشبختچيليکدن بو دفعه قوربانين عائله­سي، جان ساغليغي ايله، بو بلادان قورتولورلار. او زمان ديلمانين يئرينه، سالماس آددا يئني بير شهر سالينير.

 قوربان دا اورا گئديب، بير ائو تيکير و سالماسدا قالير. سالماسدا، 1312-جي ايلده آشيغين خديجه آدلي بير قيزي دونيايا گلير. بير نئچه مدت سونرا، سالماسدا ياشايا بيلمه­ين و اؤز کندلريني اؤزله­ين، آشيق قوربان، کندلرينه قاييدير. قوربانين جمال آوايا گيريشي ايله، آتاسي وفات ائيله يير. آتاسينين جسديني قوشچويا داشيان واختدا، يولدا آتاسي حاقدا مرثيه لر و آغي لار اوخوياراق، قوشچودا تورپاغا تاپشيرير.

يئنه ده، روزگار قورباندان دؤنور، 1317-جي ايلده بير داها حيات يولداشي فاطما خانيمي ايتيرير، قوربان يئنه ده يالقيز قالير. بير داها ائولنمه­ين، قوربان، آشيقليغا گئتديگي گونلر، اوشاقلاريني باجيسينا تاپشيريب، چاغيريلديغي  يئرلره يوللانير.

اؤز دؤورونده انزل ماحالينين ان آدليم آشيغي اولان، قوربان موسيقي، سازي و سؤزو ايله توي شنليک مراسملرينه قاتيلير. ها بئله، انزل ماحاليندا، ديل جلماني آدي ايله مشهور اولان، جلمان(ياللي) ريتم لريني اوستاليقلا ايفا ائدير.
چوخ شيرين صحبت و داستانلاري ايله مشهور اولان قوربان موسيقي، جمال آوا کندينين قهوه خاناسيندا  چوخلارينا بو شفاهي خالق داستانلاريندان اؤيره­دير. آما بير داهادا چرخ، دؤنور و بو دفعه سيرا دموکرات کوردلرينده­دير. دموکرات کوردلري، انزل ماحالينا يورويوب، نئچه کندي و اونونلا برابر عائله­لريني تالان ائديرلر. بو تالاندان، قوربانين عائله­سي ده، نصيبسيز قالمايير و پاييني آلير.

 عؤمرونون سون گونلرينه قدر، آشيقليق ايله مشغول اولان، آشيق قوربان موسيقي نهايت 1334-جو ايلده، بير سويوق قيش گونونده، جمال آوا کندينين قهوه خاناسيندا گاز ايله زهرلنيب و مسموم اولور و ايکي گوندن سونرا بو دونياني ترک ائده­رک، ابديته قووشور.

 اونو جمال آوا کندينين مزارليغيندا دفن ائديرلر. اوشاقلارينين دئديگينه گؤره، عؤمرونون ياشاديغي ايللرده، دائم غرور و عزت ايله ياشاميشدي و فلكين مختلف سيناقلاريندان باش اوجا چيخمشدير.

آشيق قوربان هم ده، بير مؤمن و اعتقادلي مسلمان­ ايدي. او محرم و صفر آيلارينا خاص حؤرمت بسله­ميشدي. قوربان، محرم و صفر آيلاريندا، سازينين پرده­لريني و سيملريني آچاراق، بو آيلاردان سونرا، بير داها سازينا پرده و سيم قوشورموش. بو دا اونون بو آيلاردا هوس ائديب  ساز چالما فکرينه دوشمه­سينين قارشيسيني آلماسي سببيندن ايدي.اونون سازی هله ده قالیر و اؤز نوه سینین ائوینده دیر.
دئييلنلره گؤره، اؤزونه مخصوص ابهتي وار ايميش و آشيقليقدا، آشيقليق شخصيتينه چاتميش ايدي.اورمونون آدليم آشيغي، آشيق فرهاد ايله ده، دوستلوق علاقه­لري وار ايميش و اونون شاگردلرينه ده چوخ سؤزلر اؤيره­تميشدير. آشيق درويش کيمي، بؤيوک آشيقلاردا اوندان بير واختلار سؤز-صحبت اؤيره­نميش ايميشلر.

او گئتدي، آما اونون آدي و يادي بوگون ديللرده قاليب و ياشايير و خوش سؤزلر ايله آنيلير. هله ده شهريميزين قوجامان انسانلاري اونون سؤز-صحبتي و مردانه­ليگيندن دئييرلر.بو دونيادا انسانين اؤلوموندن سونرا، ياخشي آد قاليرسا، نه ياخشي. بئله انسانلارين ياشاييشلاري دا بيزه اؤرنک اولماليدير. بو دونيادا انساندان بير قورو آد قالار، او دا پيس اولسا نه­يه دگر. سؤز صرافي خسته قاسم دئميشکن:

خسته قاسم, کيمه قيلسين داديني؟

جاني چيخسين, اؤزو چکسين اودونو

ياخشي ايگيد يامان ائتمز آديني

يامان آددان چونکو اؤلوم ياخشيدي

_____________________

آشیغیمیزین نتیجه سی، مهندس سعید موثق خواه دان بیلگی لری اختیاریمیزا قویماغینا گؤره تشکر ائدیرم.

عزيز اوخوجولاريميز، آشيق قوربان حاقدا  هر تورلو بيلگينيز وارسا، بو يازيني گئنيشلنديرمکده بيزه یارديم ائدين، لطفاً.

___________________________________

دگرلي اوخوجولار، سايين محمود غلامي جنابلاري اورمونون كهريز كنديندن وبلاگيميزا باخيش يازاراق، آشيق قوربان حاقدا بو معلوماتي وئردي....

((بير گون آشيق قوربان سالماس شهرينده اولان باخچاجيق كندينه گئدير. بو كند آشيق اهلي دگيلميشلر و قورباني تمسخر ائديرلر. حتي بونو تويا آپاريب اونا پول وئرميرلر....

آشيق قورباندا او كنددن چيخاندا بير شعر قوشور. كي منيم بير بندي ذهنيمده قاليبدير. من بونو كنديميزين قوجالاريندان ائشيتميشديم.

وبا گلسين قوجالاري ايزله سين

گؤي اؤسكوره ك اوشاقلاري گؤزله سين

بير سئل گلسين كندينيزي دوزله سين

گؤرن دئسين هاياندادير باخچاجيق.))

----

سايين محمود غلامي يه اؤز تشكرومو بيلديريره م.

آچیلیش

بیر مراسم سيراسيندا، 30/2/91 تاریخینده اورمونون ایکی اوستاد آشیغینین هئیکللری ، بو شهرین میراث فرهنگی اداره سینین موزه سینه یئرلشدیریلدی. بو ایکی هئیکل مومدان دوزه لدیلمیش هئیکللردندیلر. آشیق یوسف اوحانئس و آشیق محمد حسین دهقانین هئیکلی ایندی اورمو موزه سینده، بو موزه یه گلنلرین اوزونه آچیقدیر و اورا گلنلر ائده بیلرلر بو ایکی اوستاد آشیغین هئیکللریندن بو موزه ده گؤروش ائده لر.

Urmunun iki ustad aşığının heykəllərinin açılışı bir mərasim sırasında bu şəhərin muzeyində quruldu.

Aşıq Dehqan və Aşıq Yusufun heykəlləri indi Urmu muzeyinə gələnlərin üzünə açıqdır və nümayiş edilir .

 Bu muzeyə gedənlər edə bilərlər bu iki ustad aşığın heykəllərindən görüş edələr.

نسلی آز آفتاب آشیق موسیقی سی فئستیوالینین بیرینجی سی، ایله دانیشیق

اشاره: کئچن گونلرده «نسلی از آفتاب» فئستیوالینین بیرینجی لری تانیناراق قورتولوش مراسمینده، اؤدوللرینی آلدیلار. بو فئستیوال ویاریشما مختلف بؤلوملرده قورولموشدور و مختلف اختصاصلاردا اولان صنعتکارلار، بو یاریشمایا قاتیلمیشدیلار. بو فئستیوالین آشیق موسیقی سینین اورمو مکتبی بؤلومونده ، آشیق نباتعلی علیزاده بیرینجی اولدو. بونا گؤره ده اونونلا بیر دانیشیق، آپارمیشیق. سیزی بو دانیشیغی اوخوماغا، دعوت ائدیریک.

ادامه نوشته