قره پاپاق- اصلاح
آرامگاه خسته قاسم در تیکمه داش

مشاهیر ارومیه
چیلله
قوشچو-چیلله
سئوگیلی یوردوموزون تورپاغیندان گوج آلان، گؤزللیکلر دیارینین ایستی باغریندا بسله نن، دلی داغلار لا دوزلو دنیزین قیراغیندا یئرلشن، سئویملی قوشچونون گؤروشونده ییک.
دومانلی داغلارین قوینوندا سیغینان ائللریمیزین بو داغلار ایله یاشی بیر اولماسادا آز دگیل و تاریخ دوردوقجا ائلیمیز اولوب و داغلار دایاندیقجادا بیزیم ائللر دایاناجاقدیر.
داغلار منه گل - گل دئسه اۆرهکدهن،
گلیب ائله بو یئرلرده قالاردیم،
طبیعتله سئوینجیمی، دردیمی،
بؤلوب ائله بو یئرلرده قالاردیم
شاختالی قیش گلدیغینده، آغ آپپاق تئل دوواقلارینی هر بیر یانا سردیکده ، باشینی دومان آلان، اوجامان داغلارین باشی قار بوزا یورد اولماقدادیر.
گونشین قیزیل ساچاقلاری، قار داشیان بولودلارین اوزونه ایشیق چیله ییر، بولودلار یاغیر و بوتون دوز دره گلین چیخاجاق کیمی، چیچک چیچک قار دنه لری ایله بزه نیر.
یازدا گولله نن چیچکله نن بادام آغاجلاری، قیشین سوموک سیزیلدادان سازاغیندا تیریم تیریم تیتره ییرلر و قیشین قار چیچکلری ایله بزه نیرلر.
کولک اسیر، شاختا کسیر، قار سپه له نیر و قوشچونون وارلی برکتلی تورپاغینا مرجان اله نیر.
آوازلی سازلی قوشچو، فصیل دؤندوگونده چیچکلی یازلی قوشچو، عیشوه لی نازلی قوشچو.
قوشچونون قارلی داغلاری دا اؤزو کیمی ال چاتماز و یئنیلمز گؤرونور، کاظیم خانین بوکولمز بئلی، سیندیریلماز همتی کیمی. هله ده بو داغلاردا کاظیم خانین نعره لی و کوراوغلو سایاق سسی نی ائشیتمک اولار.
من کاظمام یئریم قالا
بالون گله بومبو سالا
اؤلرم من یولوم قالا
داشدی کاظمین یوللاری
قوشچونون گؤز یاشی دیر آغ بولاقدان آخان سولار، قودوزلارین قاباغیندا دایانیب شهید اولان هر بیر وطن اوولادینین عشقینه و کاظم خانین خاطره سینه دیر.
آما قوشچونون تکجه تاریخی زنگین دگیل بلکه بو تورپاق دا یاشایان ائلیمیز، کئچمیش دبلریمیزی و عنعنه لریمیزی ساخلاییب قوروماقدادا اؤزلریندن سعی گؤستریب و بو یولدا چالیشقاندیلار.
دبلریمیزدن بیری چیلله گئجه سی و اونونلا باغلی مراسملردی.
بؤیوک و کیچیک چیلله
یوردوموزدا كيچيك چيلله ايله بؤيوك چيلله نين دانيشيغينادا فولکلوروموزدا راست گليريك. قيشين ايلك قيرخ گونو بؤيوك چيلله سونكو ييرمي گونو كيچيك چيلله و ان سون اوتوز گونو بايرام آيي آدلانير.
بؤيوك چيلله گئديب كيچيك چيلله گلنده بونلارين آراسيندا بير دانيشيق گئدير. بو دانيشيق اؤزلوگونده اؤنملي و دقت ائتمه ليدير. كيچيك بؤيوك چيلله دن سوروشور دئ گؤروم نه ائتدين؟
بؤيوك چيلله دئيير: آذوقه لري قورتارديم، بوغدالار بيتدي، اونلار قورتاردي،سولاري دوندوردوم، قاريلاري و قوجالاري سيزلاتديم.
كيچيك چيلله دئيير: بونلار كي بير شئي دگيل منه باخ كي قاريلارين اللرين تنديرلرده، كؤرپه اوشاقلاري بئشيكلرده دوندوراجاغام. نفسلري سينه لرده حبس ائتديره جگم.
بؤيوك چيلله دئيير: " گئت، عؤمرون آزدير، دالين يازدير"
بو ايسه ائليميزين آراسيندا بير مثل كيمي ايشلنمكده دير.
بایاتی لار و چایخانا
آي چيلله چيلله قارداش
آتين قمچيله قارداش
بير گلدين دانيشماديق
قلبيم آچيلا قارداش
یوردوموزون گؤزل و سئویملي دب لريندن اولان »چيلله گئجه سي« لاپ قديم عنعنه لریمیزدن دير. بؤيوكلو-كيچيكلي بو گئجه ني سئويریک. آما بو گئجه نین اونودولمایانلاریندان بایاتیلاریمیزدیر.
بایاتیلار تکجه چیلله گئجه سی یوخ بلکه یوردوموزون باشا-باشیندا اولان چای خانالاردا چیلله آخشامیندا توپلانان انسانلارین طرفیندن ده سؤیله نیلیر و بو مسئله بایاتی لاریمیزین ائلیمیزین ایچینده نه قدر تأثیرلی اولدوغونو ثبوتا یئتیره رک، اونلارین ائلیمیزین یادداشیندان هله سیلینمه دیگینی آنلادیر.
چیلله
بوگون ايلين ان اوزون گئجه سي اولان چيلله گئجه سينده ييك. چيلله گئجه سي اسكي زامانلاردان خالقيميزين آراسيندا عزيزلنيب، آغيرلانيب و اؤزونه گؤره مراسملري اولوب. بو مراسملرين ان اهمیتلی لريندن چيلله سفره سي و بو سفره ده قويولان چيلله حالواسي و چيلله شيرنياتيدير.
قديم زامانلاردا چيلله سفره سينده يئميش، حالوا، قوز، بادام، ميلاق، اييده و بو كيمي ديش ديبي لر قويولوردو و ایندی ده بیر سیراسی وار. بوگونكو سفره لرده پشمك، شاقالات و بونلارا تاي چاغداش شيرني لردن ده گؤرسنير.
چيلله قارپيزي؛ چيلله سفره سينين اونودولماز گركلريندندير.
دوغروسو چيلله قارپيزينين فلسفه سي نه دير؟
(منیم دانیشیقلاریم بونون تکمیلی دی/یالنیز سسیم ضبط اولونان)
باغ ائوی
آنانین اوره ک آچان سؤزلری، آتانین اوشاقلارینا کئچمیشلردن دانیشان گؤز آچان اؤیودلری، ادبیاتیمیزین دیلینده اولان بالدان شیرین، گول دن گؤزل، صاف بولاقلاردان تمیز دبلریمیزین ایستی اوجاغی، قیشین چیلله سینده اوره ک آچان و جان قیزدیراندیر.
قوشچویا ساری گلدیغیمیزده کند ائولرینین بیرینه راست گلدیک. نوروزی و عیوض زاده عائله لری دئمه؛ چیلله گئجه سینه حاضرلاشیرمیشلار. بیزده اونلاری گؤردوک و محبت لی ایستی اوجاقلارینین طراوتینه و صفاسینا؛ قیسادا اولسا بیزیم ائللرین تماشاچیلارینا چاتدیرماق اوچون شریک و اورتاق اولدوق.
اوزون بیر گئجه دی چیلله آخشامی
قارداشلار ییغیشین کورسونو قوراق
یاندیراق تندیری قیزدیراق دامی
کئچمیشلر سایاقی دوراق اوتوراق
***
دئمه یک بیزه نه یوخسول اؤتوشر
قورویاق دبلری قدیم کی سایاق
عادتلر دگیشسه ارزش دن دوشر
ندن اؤزوموزدن تزه دب قویاق
***
دور گئدک آتالار یاشایان کنده
اوچ تونقال قالیاق ییغیشاق اوردا
او گؤزل دبلری ائلیه ک زنده
ائله آرخالاناق چتین ده زور دا
***
شنلیک سسی گلسین بیزیم ائللردن
پایلایاق شادلیغی داغیداق غمی
ناغیللار دئییلسین قارا دئولردن
آخماسین کیمسه نین گؤزونون نمی
سویوق و سازاقلی چیلله گونونده، تندیردامینا سیغینان و چیلله گئجه سینی گؤزله ین یوردداشلاریمیز، تندیرین ایستی سینی ظاهرده حس ائتسه لرده آما بو، اونلارین کؤنوللرینین آلوولو محبتینین حرارتی دیر.
محبت بؤيوكدور ازلدن بري
حيات عاشيقي دير عشقي بيلن لر
آنار حسرت ايله كئچن گونلري
سئويب ياشايانلار سئويب اوءلنلر
محبت دئديگين طبيعت ده دير
طبيعت اوءزوده محبت ده دير.
محبت دیر دونیانی گؤزللشدیرن و حیاتا معنا باغیشلایان. محبت دیر انسانلاری بیر یئره توپلایان و.........محبتدیر چیلله گئجه سینین فلسفه سی.
کورسو باشیندا
چيلله گئجه لرينده آغ ساققاللار و آغ بیرچکلریمیز اؤز اوشاقلارينا، نوه لرينه، نتيجه لرينه، نتيجه لي و عبرتلي سؤزلردن و ناغيللاردان دانيشارلار. بو ناغيللاري دانيشماقلا قيشين اوزون گئجه لرينين عؤمرون قيسالديب و اؤز بالالارينا اؤز تجربه لرين آشيلايارلار.
تاریخی روایتلری ده گله جک نسلیمیزه چاتدیرماق ایسته ین بؤیوکلریمیز، قوشچونون بؤیوک قهرمانی و یوردوموزون اونودولمایان سردارینی، چیلله گئجه سینده خاطرلادیلار. کاظم خان آرتیق اونودولماز و بو ائلین یادداشیندان سیلینمزدیر.
بؤیوکلریمیزین صحبتيندن قيدالانان بالالار، بير تجربه لي انسان كيمي دوشونر و گله جك گونلرينه برنامه تؤكر و اؤز مادي و معنوي وارليقلارين قوروماغا چاليشارلار.
(حیدربابا شعرینی اوخویان بالاجا قیز)
عشق اولسون اؤز وارليغين قورويان ائليميزه و بو ائلده بوي آتان گول بالالاريميزا.