و ..................................

آشيق قوربانين چاغريسي و نيسگيللي منصوري هاواسي...... 3.5 مگابايت

آشاغيدا اولان لينكدن ائنديره بيلرسينيز

http://s1.picofile.com/file/7470399886/New_varzighan_MP4.mp3.html

خاطرلا مني

خاطرلا مني

رحمتليك آشيق علي عليزاده

 قاراداغ ماحالي، ورزقان بخشي

شيرين ديللر ايله خاطرلا مني

 هر زامان قلبيمده دولانير نقشي

آچان گوللر ايله خاطرلا مني

 

 دوريق، قيشلاق، ياشيل اسلام‏آبادي

گؤيجه سلطان، كاسين، او مزره شادي

 سورخا ديزه، كيقال، ليلي خانادي

تازه‏كند سولاري خاطرلا مني

 

 قيه ‏قشلاق، بورملك، سونگونون داغي

دايممق علوي ديزه ‏نين ياغي

 لـله ‏لي، كره‏ ويق، كالي‏ جان ساغي

اگري يوللار ايله خاطرلا مني

 

 اوزومديل، آرازبار، مرداناغيمي

عليارلا، اره‏جان، اوروز قومي

 آزغان، جؤشون، باليجا دئييرم كومي

كلاغاي سئللري خاطرلا مني

 

 آغ‏بولاق، آغاباسيه كولاني

سومه‏ديل، تخمديل، بير ده كلاني

 ميرزه‏ علي كندي، امرآبادياني

اينجه بئللر ايله خاطرلا مني

 

 مسقدان، جاجاني، لاله بجاني

خويون ديزه، شيخ احمد، زرين كاب هاني

 شرفه، ايزه ‏وان، بيل خاكواناني

سيدآباد گوللري خاطرلا مني

 

 ديليميز كسگيندي، اليميز باغلي

ميداندا قوچ اولماز هر آريق توخلو

 محمود مصطفايي مثل كوراوغلو

آغير ائللر ايله خاطرلا مني

 

 قيشلاقلي عليني گؤرمه گوناهكار

ماحالين آديني يازماغا نه وار

 بونلاري اوخويون ائيله‏يين نوار

كئچن گونلر ايله خاطرلا مني.

 

قاراداغ اوچون آغیت......

موسیقی چیلریمیز ایچینده، قاراداغ زلزله سینه ایلک آغیت آشیقلاردان گلدی.آشیق قوربان علیار بوگون 23/5/1391 تاریخینده اورمونون آشیقلار درنگینده اؤز شعری ایله بیر نیسگیللی منصوری هاواسینی ایفا ائتدی.

 

تیکلایین.........ائندیرین.......= ۹۵۰ کیلوبایت.

 

کیفیتی موبایل ایله ضبط اولوندوغونا گؤره، بیر آز آشاغی دیر....آما بو تئزلیکده داها کیفیتلیسینی تقدیم ائده جه ییک.

باش ساغلیغی و چاغری

باش ساغلیغی و چاغری

اولو یارادانین آدی ایله

((من اصبح و لا یهتم بامور المسلمین فلیس بمسلم)) پیغمبر(ص)

آخشامی مسلمانلارین ایشلرینه چالیشمایاراق صبح ائدن، مسلمان دگیل.

 

قاراداغ ماحالی ورزیغان بخشی

شیرین دیللر ایله خاطرلا منی

هر زامان قلبیمده دولانیر نقشی

آچان گوللر ایله خاطرلا منی

 

آشیق ائلینکی دیر، ائل آشیغیندیر. ائلینده غمی آشیقلاریندیر.

یوردوموزون گوللو چیچکلی بؤلگه سی و قهرمانلار  دیاری اولان، قاراداغین زلزله خبری و اورادا اوز وئرن فاجعه لر بیزی ده سارسیتدی.اوزونتولرله بو اولایدا نئچه یوز نفر حیاتین ایتیریب. نئچه مین نفرده یارالی اولاراق، یوردوموزون مختلف شهرلرینده اولان خسته خانالارا یئرلشدیریلیبلر.

بوتون وطنداشلاریمیزی، اؤزللیکله هنر و اینجه صنعت دونیاسیندا چالیشانلاری بو آغیر حادثه نین آجیلارینی قالدیرماغا چاغیریریق.انشاء الله وطنداشلاریمیزین یاردیملاری ایله بو حادثه نین آجیلاری آرادان تئزلیکله قالدیریلار.

مادی یاردیم چاغری لاری ایله بیرلیکده ائلیمیزی، یارالی اولاراق خسته خانالاردا یاتان وطنداشلاریمیزی یاد ائتمگه چاغیریریق. مختلف شهرلرده غریب اولماسینلار دئیه و معنوی دستک اوچون اونلارلا گؤروشوب، دردلرینه اورتاق اولماغا چاغیریریق.

بورادان زلزله دن ائتگی لنن یوردداشلاریمیزا بیلدیرمه لی ییک، 110 نفر غربی آذربایجان آشیقلار درنگی­ نین اویه لری سیزین یانینیزدادیر و سیزین اوچون اللریندن گلنلری اسیرگمه­یه­جکلر.

آللاهدان اؤلنلره رحمت، قالانلارا دؤزوم و یارالیلارا شفا دیله ییریک. تانری یاردیمچیمیز اولسون.

غربی آذربایجانین آشیقلار درنگی

23/5/1391

 

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

اهره هئریزه ورزیغانا گل

طبیعت یئنه ده شیلتاقلیق ائتدی

اهره هئریزه ورزیغانا گل

زلزله باتیردی ائلی اوبانی

طبیعتین الی باتدی قانا گل

اهره هئریزه ورزیغانا گل

***

سهندله ساوالان گئیسین قارانی

چونکو یاسا باتیب داغی آرانی

آللاه کیم ساریسین بئله یارانی؟

طبیعتین الی باتدی قانا گل

اهره هئریزه ورزیغانا گل

***

هارایا امدادا چاتانیم گلسین

ییخیلان قولوندان توتانیم گلسین

وارینا گومانی یئتنیم گلسین

طبیعتین الی باتدی قانا گل

اهره هئریزه ورزیغانا گل

***

اوغلو الدن گئدن آنا آغلاییر

آناسین ایتیرمیش بالا آغلاییر

آشیق قوربان چکیر نالا آغلاییر

طبیعتین الی باتدی قانا گل

اهره هئریزه ورزیغانا گل

آشیق قوربان پورولی علیار- اورمو

22/5/1391

 

آشیق ادبیاتیندا تارتیشمالی شعرلر

آشیق ادبیاتیندا تارتیشمالی شعرلر

یازان: احمد اسدی

اشاره: بیلدیگینیز کیمی، کئچن پوستومدا، دوللو مصطفی ایله ایلگیلی بیر یازی یئرلشدیرمیشدیم. بیر تعداد شعرلریندنده مقاله نین ایچینده گتیرمیشدیم. آما ائلیمزین دگرلی و اوستاد آشیقلاریندان اولان، آشیق سلجوق شهبازی تهران شهریندن بو یازیما باخیشینی بیلدیره­رک، منه سؤیله دی دوللو مصطفانین بیر شعری قوربانی ایله اوست-اوسته دوشور. بودا احتمالی وار یانلیش اولا. مندن ایسه دوللو مصطفی آدلی یازیما بو مسئله نی آرتیرماغیمی ایسته دیلر.

 منده اؤنجه­ دن دوللو مصطفانین بو شعرینه اوخشار شعرلری ائشیدیب گؤرموشدوم. ائله بونا گؤره ده بو موضوعدا بیر قیسا مقاله حاضرلادیم. بو مقاله نی سیز عزیز اوخوجولارا سونورام. اومودوم وار سیزین اوچون فایدالی اولا.

آشیق ادبیاتی عصرلر بویوجا مکتوب بیر ادبیات اولمادیغینا گؤره چوخلو دگیشیکلیکلره معروض قالیبدیر. بو دگیشیکلیک هم اوستاد آشیقلاریمیزین شعرلرینده، هم ده آشیق داستانلاریمیزدا اولوب. چوخلاری بو مسئله ­نی مثبت قارشیلاماسالار بئله، ایلک باخیشدا بو ایش یازیلی ادبیاتیمیزین اولمادیغینا گؤره طبیعی نظره گلیر.

ایندیلیکده آشیق داستانلاریمیز، مختلف شهرلرده مختلف روایتلر ایله نقل اولونور. هر بؤلگه­ نین آشیقلاری دا اؤز مکتبلرینین داستان واریانتینی او بیری مکتبلره گؤره ان دوغرو واریانت بیلیرلر. مختلف آشیقلار ایله صحبتلشدیغیمیزده و داستانلار حاقدا دانیشمالاریمیزدا، بئله بیر سؤزلر ایله چوخ قارشیلاشیریق؛ ((بو داستانی گئتسن سوروشسان، فلان یئرده بئله دئمزلر، آما بیل دوزو ائله من دئیه ­ندیر.)) ((فلان شهرین آشیقلاری بونون بوراسینی ایرادلی اوخویاراق، بئله دئییرلر)) (( دقت ائله فلان آشیق بونو ایرادلی اوخویور، گؤزله یانلیش یازمایاسان)).

بلی بو سؤزلر مختلف شهرلردن اولان آشیقلارین او بیری شهرلرده و یا کندلرده اولان آشیقلارا گؤره باخیشلاریدیر.

ایندیلیکده((هر شهر و هر مکتب اؤزونو دوز و او بیریلری یانلیش بیلیر)). بو جمله­ نین ایلک بؤلومو دوز اولسا دا، ایکینجی بؤلومو هئچ ده دوز اولمایان بیر مسئله ­دیر. نیه ­کی یوخاریدا دئدیگیم کیمی، بو ادبیات یازیلی ادبیات اولمادیغینا گؤره بئله دگیشیکلیکلر ایله اوزلشیب. اولا بیلر بیر مکتبین کئچمیشده اولان آشیقلاری فرقلی اؤیره ­نیبلر و یا بیر سؤز  یادلاریندان چیخماغینا گؤره اؤزلریندن آیری سؤزلر قوشوب، داستانی دوام ائتدیریبلر. حتی بیر آشیق داستانیمیزدا، او داستانین سؤزلری یادلاردان چیخدیغینا گؤره، نئچه آشیق داستانلاریمیزدان بورج آلینان سؤزلر ده اولوب.

آشیق داستانلاریمیزدان کئچسه­ک، آشیق شعرلرینه چاتیریق. کئچمیشدن سوزوب گلن، اوستاد آشیقلارین شعرلری ده بئله وضعیتده اولوبلار. بیر اوستاد آشیغین شعری نئچه ماحالین آشیقلارینین دیلینده نسیلدن نسیله گزیب دولانیب. بعضی مصراعلاری و قافیه ­لری دگیشیکلیکلر ایله او بیری ماحاللاردان فرقلنیب. اولا بیلر یئنه ده بیر آشیغین بیر مصراع بیر شعردن یادیندان چیخماغینا گؤره اؤزوندن یئنی مصراع قوشوب و یا اؤزو بیلمه ­یه-بیلمه ­یه آیری شاعرلرین و آشیقلارین شعرلرینی اؤز یادداشیندا اولان شعر ایله قاریشدیریب. همان دئدیگیمیز آشیغین شاگردلری ده ائله اوستادلارینین دئدیگین اصل توتوب، آیریلارینین دئدیکلرینی یانلیش بیلیبلر. بو آرادا اوستاد آشیقلاریمیزین چوخلو شعرلری ده بیر-بیرلری ایله اوست-اوسته دوشه­رک، ایشی داها دا دوگونلندیریب.  ایندیلیکده، چوخلو اسکی آشیقلار ایله شاعرلریمیزین شعرلری بعضی واختلار مصراعلاری و یا بئیتلری بیر-بیرلری ایله حتی عینی اولورلار. بو بئیتلر و مصراعلارین اصلیتینی هله ­لیک دئیه بیلمه ­ریک هانسی شاعر یازیب. یوخاریدا قئید ائتدیگیمیز کیمی هر محیط اؤزونه مخصوص ادبیاتی ایله بو شعرلری ییغیب ساخلاییب. ائله بونا گؤره ­ده گله­ جکده بیر یازیلی قایناق آچیقلانمایینجا، دئیه بیلمه­ یه­ جگیک بو شعر بو آشیغیندیر و یا بو شعر بو شاعریندیر. یالنیز بیر یازیلی قایناغی تاپدیغیمیزدان سونرا بئله بیر ادعایا مالک اولا بیله­ جگیک. ایندیلیکده حتي آشيق مكتبيميزده اولان اورمولو قاسم كيمي شاعرين سؤزلريني یانلیشجاسینا خسته قاسم آدينا اوخويان آشيقلارين سايي هئچ ده آز دگيل. بونونلا ياناشي قوربانی، خسته قاسم، آشیق آلی، دوللو مصطفی و تیلیم خان کیمی سؤز اوستادلارینین شعرلری بعضی حاللاردا دا بیر-بیرلری ایله اوست-اوسته دوشور. بونلاردان تیلیم خان ایله دوللو مصطفانی نظره آلساق گؤره­جگیک دوللو مصطفی ایله تیلیم خانین شعرلری نئچه شعرده بیر-بیرلری ایله اوست-اوسته دوشوب. ها بئله تیلیم خان ایله قوربانی­نین و ... .

یوخاریدا دئدیگیم سؤزلرین ثبوتونا نئچه شعر گتیرمیشم. بو شعرلر مختلف اوستاد آشیقلاردان اولماسینا باخمایاراق، بعضی مصراعلاری و قافیه­لری بیر-بیرلرینه چوخ یاخیندیر. آما شعرلرین بوتونلوگونه و معنا جهتینه باخدیغیمیزدا گؤره­جگیک، فرقلی دیلر. اولا بیلر بو شعر ايله بو قافیه-ردیفلر قوربانیدن باشلاییب، اوندان سونراکی شاعرلر ده اونون یولونو دوام ائتدیریبلر. اولا بیلر ده هانسی سا آشیغین شعریدیر. آیری محیط ایله مکتبه گئده ­رک، یاددان چیخما و شعرلرین قاریشماسینا گؤره و یا او اصلی شاعرین آیری یئرلرده تانینماماسینا گؤره، شعری دئیه ­ن شاعرین آدی زمان کئچدیکجه یادداشلاردان سیلینه­ رک، آیری شاعرین آدینا مصادره اولوب. هر حالدا چوخلو قافیه-ردیفی عینی اولان شعرلریمیزه تای بو شعرلرده آشیق ادبیاتیمیزین بیر قولودورلار. بیزده هئچ بیریندن گؤز یوما بیلمریک. آشاغیدا گلن شعرلرین هامیسی گؤزل و معنالی شعرلردیلر آما بير آزجا دقت یئتیریرسک دوللو مصطفی دئیه­ن شعرین، معنا باخیمیندان داها گوجلو و عرفانی جهتدن داها اوستون اولدوغو گؤزه چارپیر. سیزی بو شعرلری اوخوماغا دعوت ائدیرم.

یئتیشدیم( آشیق دردلی)

بير زمان اگلنديم سلب پرده ­ده

كرمه اوغراديم كانا يئتيشديم

بير زمان مكث ائتديم رحم مادرده

وجود حاصل ائتديم جانا يئتيشديم

***

اربا آناسيندان اولوندوم ترتيب

اوستاديم خدادير ائيله­دي تركيب

من آنا قول اولدوم اول منه حبيب

ماء ايديم شكل انسانا يئتيشديم

***

حاق معماريم اولدو قورولدو بینام

ال آياق بارماقلار ياپيلدي تمام

دوققوز آي دوققوز گون اولونسا ختام

واختي ائريشدي بو جهانا يئتيشديم

***

دردلي حاقدان نطق گلدي ديليمه

طريقتدن بير يول كئچدي اليمه

شريعتدن سو باغلاندي گولومه

قطره ايديم بير عمانا يئتيشديم

 

 

يئتيشديم(قوربانی-دیوانیندان)

لامكان شهريندن گلديم جانا من

جانلار اهلي بير جانانا يئتيشديم

الدن اله قابدان قابا سوزولدوم

قطره ايديم بير عمانا يئتيشديم

***

بير گؤزلين الگيندن النديم

بلي دئديم بلاسينا بلنديم

يئري گؤيو ياراداندان ديلنديم

گؤهر آختاريرديم كانا يئتيشديم

***

قورباني دئر: گؤز گؤزله­ديم، گؤز آلديم

سماخ اولدوم، عاقلمنددن سؤز آلديم

دوز ترپنديم، معروفومو تئز آلديم

ادب گؤتدوم يول اركانا يئتيشديم

 

يئتيشديم(قوربانی)

(آشیق سلجوق شهبازی نین دئدیگینه گؤره)

لامكان شهريندن گلديم جهانا

جانلار اهلي بير جانانا يئتيشديم

الدن اله قابدان قابا سوزولدوم

قطره ايديم بير عمانا يئتيشديم

***

حاق کمری باغلایاندان بئلیمه

حقیقتدن سو باغلانیب گؤلومه

معرفتدن بیر ایز دوشوب الیمه

ادب بیلیب یول ارکانه یئتیشدیم

***

 قوربانی یم گؤز گزدیردیم گؤز آلدیم

قوللوق ائدیب من اوستاددان سؤز آلدیم

دوز ترپنیب مطلبیمی دوز  آلدیم

آخیر گلیب بو مکانه یئتیشدیم.

 

 

يئتيشديم(آشیق آلی)

مين جور و جفايلا ياريما چاتديم

عؤمرومه نقش اولان سانا يئتيشديم

اقباليمي خواب ائويندن اوياتديم

وصل يارلا بير زمانا يئتيشديم

***

ايلقارينا صادق ياريما احسن

ياراشير شأنينده يوز داستان دئسن

هجران آنلاري ايدي عؤموردن كسن

وصل يارلا من آمانا يئتيشديم

***

سرو قدّي گول جمالي تماشا

شهلا گؤز ياراشير او هلال قاشا

تكرارسيز خلق اولوب آياقدان باشا

كماللي كامله جانا يئتيشديم

***

بستيدي آلي نين حيات نؤوراغي

بياض سينه سيدي جنتين باغي

آچيلدي اوزومه وصال اوتاغي

سانكي تخت سليمانا يئتيشديم.

 

یئتیشدیم(دوللو مصطفی)

اورمو دیاریندان من دوشدوم یولا

گزه-گزه بو مکانا یئتیشدیم

فیض آلدیم اوستاددان آلدیم پاییمی

گوهر آختاریردیم کانا یئتیشدیم

***

اویاندیم غفلتدن واردیم عرفانا

آلدیم مطلبیمی اولدوم مستانا

صدق ایله سیغیندیم قادر سبحانا

هدهد اولدوم سلیمانا یئتیشدیم

***

صدف اولدوم دریالاری دولاندیم

ایوب کیمین هر بیر درده دایاندیم

موسی کیمین طور داغیندا ایناندیم

قطره ایدیم بیر عمانا یئتیشدیم

***

حقیقتدن بیر یول دوشدو الیمه

معرفتدن سو باغلاندی گؤلومه

مصطفایام یالان گلمز دیلیمه

ادب آلديم یول- ارکانا یئتیشدیم

دوللو مصطفي

دوللو مصطفي

(شوريده ­اي از ديار اورميه)

 احمد اسدي

شاعر، آشیق و عارف صوفی مسلک، مصطفی رسول اوغلو معروف به دوللو مصطفی به سال 1170 هجری شمسی در روستای اسلام آباد(شیطان آواي سابق) محال دول اورمیه در خانواده­ای کشاورز دیده به جهان گشود. دوران خردسالی و نوجوانی را در آغوش طبیعت زیبای این منطقه سپری نمود و مانند بسیاری از عارفان در نوجوانی و جوانی به کار چوپانی مشغول شد. روایتهای افسانه­ گونه ­ای از چگونگی شاعر شدنش در زبان مردم غرب آذربایجان روايت مي­شود که همه این روایتها مبتنی بر الهام شدن شاعری در یک شب و یا در خواب بر این عارف بزرگوار می­باشد. علاوه بر این محلی که دوللو مصطفی در آن خواب دیده و شاعری بر وی الهام گشته، امروزه نیز بنام مصطفی داشی معروف است. (معنی: سنگ مصطفی, این مکان بنا به گفته­ ي شاهدان، سنگی توخالی است که دوللو مصطفی شبی را در یکی از زمستانهای سرد در آن گذرانیده و بعد از بیرون آمدن از آن سنگ بوده که شاعری بر وی الهام شده است.) اشعار دوللو مصطفی علیرغم اینکه تا 10 سال پیش به صورت مکتوب و در مجموعه­ ای گردآوری نشده بود، ولی در بین هنردوستان و ارادتمندان مکتب آشیقی اورمیه به نحو احسن حفظ و از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است. به طوری که علاوه بر اشعار چاپ شده در مجموعه ­های چند سال پیش، صدها قطعه شعر وی امروزه نیز در سینه ­ی مردمان این دیار حفظ گردیده است و این خود نشان­دهنده­ی محبوبیت او و اشعارش در بین توده ­های مردم و همچنین قدرت شعریت آن اشعار می­باشد. به طوری که امروزه آشیقی را نمی­توان یافت که اشعاری از دوللو مصطفی را حفظ نباشد و یا روستایی را در غرب آذربایجان نمی­توان یافت که مردمان ساکن در آنجا با اشعار این عارف بزرگوار غریبه باشند و نتوانند نمونه­ هایی از اشعار او را عرضه کنند. این موضوع تحقیق بیشتر در رابطه با دوللو مصطفی و اشعار او را می­ طلبد تا اشعار وی هرچه سریعتر توسط محققین و ادبای علاقه ­مند به صورت مکتوب درآید تا از گزند فراموشی و آفتهای گذر زمان در امان بماند. علاوه بر اینها می­توان به جرأت او را اولین آشیق و شاعر مکتب اورمیه نامید که آثارش امروزه در دسترس است و  می توانیم در چگونگی شاعری و آشیقی و شرح زندگانی وی به بحث بپردازیم.  وی علاوه بر شاعری، توانسته است به عنوان آشیق آهنگساز نیز خود را معرفی کند و آهنگ آغاخانی(آغاخانی هاواسی) را به مکتب آشیقی اورمیه هدیه دهد. آغاخانی از هاواهای مشهور در مکتب آشیقی می­باشد که به نوبه خود از آهنگهای دشوار در خوانندگی و نوازندگی می­باشد و این خود نشان­دهنده­ ی مرتبه ­ی استادی او در آشیقی می­باشد. دوللو مصطفی در طول حیات خویش در روستای شیطان آوا(اسلام آباد فعلی) و در قلعه­ ی دول آن روستا اقامت داشته که در یکی از شعرهایش به این موضوع می­پردازد:

عشقین سمندینی مینیب چاپاسان

سینیق کؤنوللرین ائوین یاپاسان

ایسته ­سن كي مصطفانی تاپاسان

گل شیطان آوانین دول قالاسینا ^(۱)

مصطفي در شاعری به سبک آشیقهای آذربایجان، شعر هجائی سروده و تقریباً در تمام قالبهای شعر آشیقی اشعاری به یادگار گذاشته است.( به جز چند مورد خاص). در اشعارش تخلصهای دوللو مصطفی، رسولون یئسیری، رسولون یئتیمی، مصطفی، رسول اوغلو و ... برای خود برگزیده است. اشعارش سرشار از مفاهیم عرفانی و درویش­گونه می­ باشد که می­توان نشانه­ هایی از تأثیر مکاتب عرفان مولویه، حروفیه و علوی-بکتاشیه را در آن جست. به گونه ­ای که در مضامین اشعار او، مضامینی از نسیمی، مولوی، حاجی بکتاش ولی و شاه اسماعیل و ... را می­توان یافت، که خود این مسأله نشانگر آشنایی دوللو مصطفی با مکاتب فوق و تأثیرپذیری از آنهاست.

دوللو مصطفي در طول عمر خود چندین سفر به عثمانی و محال بورچالی(بورچالی، امروزه در گرجستان قرار گرفته است. مردمان آن دیار ترک آذری و آشیقهای آنجا نیز مانند اورمیه آشیقهای تکنواز می­باشند) داشته و پاره ­ای از عمر خود را در غربت گذرانده و در آنجا ماجراهایی داشته که از آوردن جزئیات آن می­گذریم. اما در شعر زیر می­توان به دلتنگی این شاعر را برای زادگاه خود پی برد:

من غریبم سیز ده مندن اوچمایین

اوچوب، اوچوب قارلی داغی آشمایین

سئیرانگاهدی دول ماحالین گئچمه ­یین

سلامت گئده ­سیز دولا دورنالار^(۲)

از نظر دوللو مصطفی آشیق بودن کار آسانی نبوده و هر کسی هم نمی­تواند آشیق شود. بنابر اعتقاد او تا عارف نشوی نمی­توانی آشیق واقعی شوی. برای آشیق بودن باید از طریقت و شریعت سر در بیاوری و به چشمه حقیقت وصل شوی:

آشیقلیغین دؤرددو یولو

چشمه دوردان بیر خبر

طریقتدی، معرفتدی، شریعت

حقیقی واردان بیر خبر^(۳)

و در بند دیگری از اشعارش لازمه­ ی آشیق شدن را ادب و ارکان، همچنین کوشش و تلاش در راه آشیقی می­داند و می­گوید: یک آشیق حقیقی باید بر همه چیز احاطه داشته باشد:

آشیقلیق ایشینه یئری­ ین جانلار

یئری­ ینده گرک یئتسین ارکانا

ها یئري­ یه، ها یئتیشه، ها یئته

دریا تکین آخا گئده هر یانا^(۴)

دوللو مصطفی در شعر دیگری نیز به آشیق بودن خود اذعان کرده و در ضمن آن تعدادی از شهرهایی را  که به آنها سفر کرده است نام می­برد:

دوللو مصطفایام گزدیم هر یانی

استامبول، ایزمیری، حلبی، شامی

قویموشام اوستومه آشیق عنوانی

هئچ کیم منیم کیمی بی­قرار اولماز^(۵)

یا شعر زیر که در عثمانی و در دیدار با یکی از دراویش آن دیار سروده شده است که هم بیانگر راه و روش طریقت وی و هم بیانگر خروج وی از اورمی می­باشد؛ شعری که به خودی خود بیانگر این است که دوللو مصطفی از دیار خود پیش یکی از استادان بلند مرتبه­ ي آن دیار رفته و در محضر او شعر زیر را سروده است:

اورمو دیاریندان من دوشدوم یولا

گزه-گزه بو مکانا یئتیشدیم

فیض آلدیم اوستاددان آلدیم پاییمی

گوهر آختاریردیم کانا یئتیشدیم(۶)

***

اویاندیم غفلتدن واردیم عرفانا

آلدیم مطلبیمی اولدوم مستانا

صدق ایله سیغیندیم قادر سبحانا

هدهد اولدوم سلیمانا یئتیشدیم^(۷)

***

صدف اولدوم دریالاری دولاندیم

ایوب کیمین هر بیر درده دایاندیم

موسی کیمین طور داغیندا ایناندیم

قطره ایدیم بیر عمانا یئتیشدیم^(۸)

***

حقیقتدن بیر یول دوشدو الیمه

معرفتدن سو باغلاندی گؤلومه

مصطفایام یالان گلمز دیلیمه

ادب آلديم یول- ارکانا یئتیشدیم^(۹)

وی دارای دو دختر و یک پسر بوده که پسرش نیز همانند خودش آشیق بوده، اما روزی از خانه بیرون آمده و دیگر از او خبری نشده بود که این اتفاق بر زندگی دوللو مصطفی تأثیر فراوانی گذاشت. یکی از دختران او نیز به شعر و شاعری علاقه ­مند بوده و طبع شعر نیز داشته است. به طوری که آشیق فرهاد (وفات1341)، این استاد بلامنازع مکتب آشیقی به محضر دختر وی می­رفته و اشعار دوللو مصطفی را از او می­پرسیده است. این آشیق عارف و شاعر صوفی نهایت به سال 1254 در قریه شیطان آباد(اسلام آباد فعلی) رخ در نقاب خاک می­کشد و بنا به وصیت خود که در یکی از شعرهایش بدان اشاره کرده در محال  باراندوز و روستای باراندوز از توابع اورمیه جایی که مادر طبیعت هر ساله در فصل بهار گلها و شکوفه ­های بهاری را بر مزار وی بپاشد به خاک می­سپارند:

فلک ایلن اکدیک بیز ده بیر بوستان

ساغدا جولبر دوشوب سولدا بالستان

چوخ ایشلریک آخریمیز قبریستان

باراندوزدا منه بیر یئر سالیندی^(۱۰)

عشق به اهل بیت و پیامبر(ص) را در اشعار دوللو مصطفی می­توان به عینه مشاهده کرد. مصطفی در جای جای اشعارش از خداوند متعال یاد کرده و از پیامبر اسلام و همچنین مولا و سرور خویش، پدر حسن و حسین(ع)، حضرت علی(ع) در زندگی دنیوی طلب کمک و در روز محشر استمداد مغفرت می­کند و این بزرگواران را چاره ­ی درد بی­دوای خود می­داند:

رسولون یئتیمی کرم کانینا

بیر گون اولار گئدر حق دیوانینا

خجالت گئتمه ­یک مهدی یانینا

مصطفانی مصطفایا باغیشلا^(۱۱)

و یا

دوللو مصطفایام چوخدو گوناهیم

جهنم اودونا قالماییب آهیم

بیر اومودوم سنسن پشت و پناهیم

قیامت گونونده یا رسول الله^(۱۲)

ما نیز در آخر نوشته­ مان شعری از  آشيق مصطفي را که در وصف علی(ع) سروده شده است می­ آوریم و امید آن داریم که مزار آن بزرگوار از طریق نهادهای ذیربط بازسازی گردیده و مقبره­ای شايسته بر روی آن ساخته شود؛ تا باشد که این عارف بزرگوار و آشیق صوفی مسلک از مهجوریت سالهای طولانی رها گشته و همانند هم­قطاران خود مانند یونس امره، خسته قاسم و ... مزاری برای بازدیدکنندگان و مشتاقانش داشته باشد و به حق خود که همانا شناخته شدن به عنوان سمبل شهر اورمیه و آشیقهای آذربایجان می باشد، برسد.

یا علی

گئجه- گوندوز چاغیردیغیم مشکل گشا یا علی

عرش-کورسون بزه­گیسن نور خدا یا علی

پنهان دردین دواسیسان ای عالمین سروری

سنسن قاضی­ الحاجات وئرن شفا یا علی^(۱۳)

***

لقبین مولا دئییلمیش انا فتحنا سنین

چون صاحب ذوالفقارسان پنجه ­ي عنقا سنین

پیغمبرین قارداشیسان ختم انبیا سنین

جانشین پیغمبرسن بیزه مولا یا علی^(۱۴)

***

داغیتدین خیبر قالاسین گؤستردین شجاعتی

جمع مشایخلر گلر آلار سندن معرفتی(مرفتی)

مشکل ایشی بیتیررسن تانری وئریب قدرتی

هم غیورسان هم شجاعسان شیر خدا یا علی^(۱۵)

***

ای مصطفی غافل اولما چاغیرگیلن سبحانی

نجف ­الاشرفده گؤردوم شاهلار شاهی مولانی

آیه-آیه، سوره- سوره جمع ائیله ­دی قورآنی

قیامت قیام اولاندا یئتیش دادا یا علی.^(۱۶)

-------------------------------------------------

ترجمه اشعار

---

(۱)سمند عشق را سوار شوي و طي طريق كني

باعث ترميم قلبهاي شكسته شوي

و اگر بخواهي مصطفي را بيابي

در شيطان آباد به قلعه­ ي دول بيا.

(۲) اي درناها، من غريبم، از من دور نشويد

پرواز نكنيد و از كوهستانهاي پربرف عبور نكنيد

منطقه­ ي دول گردشگاه است. از آنجا رد نشويد

خداوند شما را به سلامت به دول برساند.

(۳) آشيق شدن چهار شيوه دارد

از چشمه ­ي دُر به من آگاهي بده

طريقت است و معرفت و شريعت

از هستي واقعي مرا آگاه كن.

(۴) انسانهايي كه دنبال آشيق شدنند

موقع سلوك بايد به اركان برسند

در سير و سلوكشان بايد واصل شوند

و همانند دريا به همه سو جاري شوند.

(۵)مصطفي و اهل دول هستم. همه جا را گشتم

استانبول و ازمير و حلب و شام را

نام آشيق بر خود نهاده ­ام

هيچ كس همانند من بي­قرار نيست.

(۶) از ديار اورمي راهي شدم

در حال گردش به اين سرزمين رسيدم

از استاد فيض ياب شدم و سهمم را گرفتم

دنبال گوهر بودم و معدنش را يافتم

(۷) از غفلت بيدار و وارد عرفان شدم

مطلبم را گرفتم و مست شدم

با صداقت تمام به خداوند سبحان پناهنده شدم

گويا هدهدي بودم كه به سليمان رسيدم

(۸)صدفي شدم و درياها را پيمودم

همانند ايوب به هر دردي طاقت آوردم

همانند موسي طور را باور كردم

قطره ­اي بودم كه به عمان رسيدم

(۹)راهي از طريقت مقابلم نمايان شد

چشمه ­اي از معرفت به استخرم جاري شد

من مصطفي هستم و زبانم دروغ نمي­داند

راه ادب را پيش گرفتم و به اركان رسيدم.

(۱۰)ما هم با فلك جاليزي را كاشتيم

در سمت راست آن جلبر و در سمت چپ آن بالستان است(نام دو روستا در منطقه ­ي دول)

بسيار فعاليت مي­كنيم ولي نهايتمان به قبرستان منتهي مي­شود

در باراندوز قبري برايم آماده شد.

(۱۱) طفل يتيم رسول(دوللو مصطفي) روزي به كان كرم واصل مي­ شود

و روزي به ديوان حق متصل مي­ شود

خداوندا، به خاطر اينكه پيش حضرت مهدي(عج) شرمنده نشويم

مصطفي را به خاطر حضرت مصطفي مورد آمرزش قرار بده.

(۱۲) مصطفي و اهل دول هستم. گناهان زيادي دارم

تاب آتش جهنم  ندارم

تنها اميد و پشت و پناهم تويي

در روز قيامت اي رسول خدا.

(۱۳)روز و شب تو را صدا مي­زنم اي علي كه مشكل گشايي

زينت عرش و كرسي هستي و نور خدايي

درمان دردهاي پنهاني اي سرور عالميان

هم قاضي الحاجاتي و هم شفا مي­دهي يا علي

(۱۴) لقبت مولاست و انا فتحنا از آن توست

صاحب ذوالفقاري و پنجه­ ي عنقا از آن توست

برادر پيغمبري و ختم انبيا از آن توست

جانشين پيغمبري و مولاي ما هستي يا علي.

(۱۵) قلعه­ ي خيبر را قلع و قمع كردي و شجاعتها نشان دادي

جمع مشايخ آمده و از تو كسب معرفت مي­كنند

كارهاي مشكل را به پايان مي­رساني چون خداوند اين قدرت را به تو داده است

هم غيور و هم شجاعي، شير خدا يا علي.

(۱۶) اي مصطفي، غافل نشو، خداوند سبحان را صدا بزن

شاه شاهان مولا علي را در نجف اشرف ملاقات كردم

قرآن را آيه آيه و سوره سوره جمع ­آوري كرد

وقتي روز قيامت برپا مي­شود يا علي، به داد ما برس.

 

              (بو یازیم تهرانین حوزه هنری سینین ایستکی ایله فارسجا یازیلدی)

بو لینکه ده باخا بیلرسینیز....آشاغینی تیکلایین...

http://www.arturmia.ir/Default.aspx?page=0§ion=newlistItem&mid=38811&pid=46307&ln=fa

Dollu Mustafa-həyatı.....yaradıcılığı

آشيق علي­ عليزاده­نين شعرلرينده " سازا و آشيغا حؤرمت"

اشاره: آشيق علي عليزاده 1330-جي ايلده قاراداغين قيه قشلاق كندينده آنادان اولموشدو. 1369-جي ايلدن اورمويا كؤچوب، بو شهرده آشيقليغا باشلاميشدير.

او چوخلو موسيقي فئستيواللارينا قاتيلاراق چوخلو مقاملاردا اله گتيرميشدي. آشيق علي عليزاده(قيشلاقلي) 10/5/1390 تاريخينده دونياسيني دگيشه رك، ابدي دونيايا كؤچدو. بيزيم عائله دوستوموز اولان آشيق علي، همده منيم حياتيمدا گؤردوگوم بيرينجي آشيق ايدي.

ياديمدا اولان،بير و يا ايكي اوخويوردوم، آشيق علي بيزه گلميشدي و او گوندن من آشيقلارين گئنيش دونياسينا گيرديم.رحمتليك كئچن ايل قويروق دوغان آيي­نين 10-جو گونونده وفات ائتدي.

عؤمرومده او گون منه ان آغير و پيس خاطره لي گونلردن بيري دير.ساعت 9 اولاردي، اگلشميشديم شام يئييرديم. تلفونون زنگي آچيلدي. آنام تئلفونو گؤتوردو. اوستاديم آشيق قوربانين حيات يولداشي ايدي. سلام عليكدن سونرا، بو جمله ايله ائله بيل دونيا باشيما فيرلاندي.

 هانسي آشيق علي؟ قره داغلي آشيق علي ؟

یئدیگیم تيكه بوغازيمدا قالدي، تئز آنامدان نه اولدوغونو سوردوم، اودا آشيق علي­ نين وفات ائتديگيني دئدي. تئز اوغلو آشيق غلامرضايا زنگ آچديق. گؤتورمه ­دي. او بيري اوغلونا زنگ آچديق. تبريزده ايدي. دئدي، ائله بيل دئييرلر، سكته ائديب، خسته خانادادير. دوروب حاضرلاشديم، اورمو خسته خانالارينا يوللانديم. آما او آددا بير شخصي گتيرمه ميشديلر. اؤزومه اوره ­ك وئريرديم، حتماً حالي خراب اولوب، يوخسا اونا تئزدي اؤله. هله يئني آلتميش ياشينا گيريب. بو سؤزلر ايله خسته خانادان آيريلديم.

ائوه چاتديغيمدا، اونون بير كلينيكده حياتينين دگيشمه سيني بيلديم و ائله بيل بير قازان سرين سويو باشيمدان آشاغي تؤكدولر. دا هئچ نه دانيشا بيلمه­ ييرديم. اؤز اؤزومه دئييرديم، آخي نه تئز؟ نيه؟

دئسه­ مده دئمه­ سه­ مده آشيق علي آرتيق گئتميشدي.آشيق علي منيم حياتيمدا ان چوخ سئوديگيم انسانلاردان بيري ايدي.

آشيق علي اؤلمه ميشدن اؤنجه دوغما يوردو قاراداغا و قيه قيشلاق كندينه بير هفته ليك سفره چيخميشدير و ائله بو سفردن ايكي ساعات ائوينه دؤندوكدن سونرا، اوره­ گي داياناراق، حياتا وداع ائتميشدي. ائله بيل، اؤله­ جگيني بيليرميش و ائله بونا گؤره­ده گوللو-چيچكلي قاراداغدان سون گؤروشونو و وداعيني ائتمك اوچون اورالارا يوللانميشدير. هله اؤلمه­ ميشدن اؤنجه ­ده، سازبند خليله بير صدفلي ساز سفارشي وئرميشدي و اونا دئميشدي؛ خليل منيم بو سازيمي صدفله، من اؤله­ جگم، اؤلوب گئدندن سونرا دئيه ­رلر، آشيق علي­ دن بير صدفلي سازدا قالمادي.

آما بيلديگيميز كيمي، كئچن گونلرده رحمتليك آشيق علي عليزاده­نين خاطرلا مني آدلي شعر كتابي ايشيق اوزو گؤردو. بو كتابدا رحمتليك آشيق علي­نين اوچ يوزه ياخين شعري  توپلانيب. بو شعرلري آشيق علي­ نين ياخين يولداشي شاعر ، يازيچي و آراشديرماچي  بهرام اسدي توپلاييب. آشيق علي­ نين شعرلري ايله­ قاباقجادان تانيش اولسامدا، آما هاميسي­ني بير يئرده گؤرمه­ ميشديم، ائله بونا گؤره ­ده بو كتابي اوتوروب، اولدن آخيرا اوخودوم. آشيق علي­ نين ديوانيندا اونون سازا و آشيقليغا حؤرمتي و بو قونودا اولان شعرلري منيم دقتيمي اؤزونه جلب ائتدي و بو شعرلريني داها چوخ بگنديم. كتابي اوخودوقدان سونرا، اونون بو قونودا اولان شعرلرينه بير يازي حاضرلاماق قرارينا گلديم و ائده بيلديم بو آشاغي دا اولان يازيني سيزه حاضرلايام. آللاهدان اوستاد آشيغيميزا رحمت ديله­ يركن،اومودوم وار بو يازيمي بگنه ­سيز.

 

آشيق علي­ عليزاده­نين شعرلرينده " سازا و آشيغا حؤرمت"

ائليميزين ان قديم و ان مقدس ميراثلاريندان بيري آشيق صنعتي و اونون باشيندا اولان قوپوز سازي­دير. تاريخ بويو بو صنعت مقدس اولوب و ائليميزده اونا احتراملا ياناشيب. بو مقدسليك هم بو صنعتين و بو سازين يارانيشيندا و هم ايللر بويو تاريخلرين سينه ­سيندن كئچيب گلديگي واختلاردا اؤزونو گؤستريب. چوخلارينين دئديگينه گؤره، بيرينجي آشيق دده قورقود اولوب. اؤنجه دده قورقوردون كيم اولدوغونو دوشونك؟

اوغوز ائلينين آغ ساققالي، پيري ، مرشدي. غيبدن سيرلاري بيلرميش، باغلي دوگونلري آچارميش، ائلينه نصيحت ایله اؤيود وئررميش و اوغوز ائلي ايله اوغوز خانلاري اونون سؤزوندن و يولوندان قيراغا چيخماز ايميشلر. دده قورقودون قوپوزونون يارانيشي حاقدا دا هله روايتلر وار و بو سازين مقدس اولدوغونو خاطرلادير. دده قورقوتدان سونراكي آشيقلار حاقدا صفوي دؤورونه قدر بيلگي الده يوخوموزدور. آما شاه اسماعيلين گليشي ايله، آشيقليق دا جان تاپير و اؤزونو تاريخده گؤسترمگه باشلايير. تاريخده آدي چكيلن بيرينجي آشيق ايسه قورباني اولموشدور. قورباني اؤزو بير بيلگيلي و محترم شخص اولوب .  صفوي حؤكمداري دا اونا احترام قويوب، اونو محترم ساييرميش. اوندان سونراكي دؤورده آشيق و آشيق صنعتينده چاليشان انسانلاردان خسته قاسم، دوللو مصطفي، دده علعسگر و ... بؤيوك اوستادلار ظهور ائديبلر. بو اوستادلار هاميسي آشيقليقدان چوخ، عارفليكلري و مقدسليكلري ايله آدلانيبلار و دين مسأله ­لري ايله تانيش اولاراق، ديني سورونلاري حل ائتمگه قالخيبلار.

دئديگيميز كيمي آشيق صنعتي  قوپوز هميشه مقدس اولوب ، هئچ واخت اگري يوللارا چكيلمه­ یيب و دئمك اولار شاها-خانا باش اگمه ­ييب. هميشه حاقّي تاپدالانميشلارين يانيندا اولوب ، ظالملرين قارشيسيندا حق-حق دئييبدير.

اينديكي قوپوزوموزو دوشونسك ده، بو قوپوزون چاناغي توت آغاجيندان دوزه ­لير . توت آغاجي­ دا هاميميزين بيلديگي كيمي ائليميزين ايچينده مقدس بير آغاجدير . هر كس بو آغاجي كسمگه قالخماز و عارفلرين و امامزادالارين مزاري اوستونده هميشه توت اكيليب.

آشيق صنعتي و قوپوزون قوتسالليغي اينديليكده، كئچميشلرده اولدوغو كيمي اولماسا دا، هله ياشايير و حؤرمتي وار.  بو آرادا بو صنعته خور گؤزلر ايله باخان بير سيرا باغلي قافالي و گئري ذكالي انسانلار دا تاپيلير. بو صنعته احترام قويماييرلار و يئري گلديكجه ­ده ضربه لر ائنديريرلر . اونلار بو ايشلري ايله اؤزلرينين بير متمدن انسان اولدوقلاريني گؤسترمك ايسته­ ييرلر. آما بو تيپ انسانلارين قارشيسينا ائله ائل آشيقلاريميزين بیر سیراسی شعرلري ايله جواب يازيبلار. بو آشیقلارین بیری رحمتليك آشيق علي عليزاده(1390-1330) اولوب.

آشيق علي نين ديوانينا باخديقدا اونون شعرلرينده ساز و آشيقليغا نه قدر حؤرمت بسله ­ديگي آچيق و آيدين گؤز اؤنونه گلير . دئديگيميز كيمي بير سيرا انسانلارا دا ائله همان ديوانيندا جواب وئرير. آشيق علي بير شعرينده، بو صنعته ايراد توتانلارا بئله دئيير(اوچ بنديني گتيريريك):

اودلايير مني

 نادان سازا لاغ ائدنده

آخماقلار اودلايير مني

 سونرا دئيه‏نده سازي چال

باخماقلار اودلايير مني

 

  ترك ائتمرم بو صنعتي

سندن چكمرم منّتي

 اوجوز ساتمارام صحبتي

اوشاقلار اودلايير مني

 

 قيشلاقلي، بيل صادق دگيل

ساز قارشيندا گولوم اگيل

 هله اوّل اؤز عيبين بيل

باخ باخلار اودلايير مني.

آشيق علي بير آيري شعرينده سازي ايله دردلشيب، اونا نادانلارا بئل باغلاماماغي توصيه ائدير:

ديللن آي صدفلي ساز ديللن بو فرصت الدن گئدر

سيم پاسلانار وعده كئچر متانت الدن گئدر

 نادانلارا بئل باغلاييب دئمه هميشه سازام

حؤرمت قويماز ديللنديرمز شهامت الدن گئدر

 

 زامان-زامان الدن اله گزرسن دوزدور ايشين

وقت اولار كي توز بوروير چرخي دؤنر گردشين

 عارفلردير قيمت وئرن نادان بيلمز ارزشين

گؤزله هر آن آلدادارلار قيامت الدن گئدر

آشيق علي ­نين فكريجه تانري تعالي سازين وجودوندا ايلاهي بير سير قويوب. ائله بونا گؤره ­ده ائليني سازدان اؤيود آلماغا چاغيرير.

آلقيشلار، چالاندا صدفلي سازا

سوزور دوداغيندان بال قادان آليم

 سازدا بير سير قويوب بؤيوك يارادان

ساز-سؤزدن اؤيودو آل قادان آليم

او سازين هم غمده، هم ده شادليقدا ائلي ايله بير يئرده اولدوغونو و سازين سئحيرلي سسينين دردلره درمان اولدوغونو خاطرلايير و سازدان اوزاقلاشماماغي ائلينه توصيه ائدير:

سازدا يانماق دا وار، يانديرماق دا وار

بعضاً غم گونونده دينديرمك ده وار

 اوندا يانديرماق دا، سؤندورمك ده وار

قوجاقلاشيب سازلا قال قادان آليم

آشيق علي يوخاريداكي شعرينين سون بندينده بو صنعتي سئومه ­ين انسانلاري اونون وقاريندان خبرسيز اولدوقلاريني دئيير و بو كيمي انسانلاري سازينا حؤرمت ائتمگه چاغيرير:

سازين وقاريني بيلمه‏ين دؤيور

آدينا، سانينا بهتانلار دئيير

 قيشلاقلي يازيغي دالدادا سؤيور

سازيني حؤرمته سال قادان آليم.

آشيقلار ائليميزين كولتورونون قوروقچوسو اولوبلار و اونلارين سلاحي بو اودلو-آلوولو قوپوزلاري اولوب. آشيق علي ­ده بو مسأله ­ني دوشونوب. آشاغيداكي شعري يازيب.

قيشلاقلي شأنينه بير دستان يازدي

يوردوم پاييز بيلمز خزانسيز يازدي

 بير الده سلاحدي، بير الده سازدي

دئيير ياشا ياشا آذربايجانلي.

اؤنجه­ لر دئديگيميز كيمي، تاريخ بويو آشيقلار ظلمه تاب گتيرمه ­ييب و هئچ واخت دا سارايلاردا مدح ائتمكله مشغول اولماييبلار. اونلار هميشه خالقين طرفينده اولوب و حق طرفينه كئچيبلر.

قيشلاقلي سينه‏نده سؤز بازاري وار

حيدربابا دئييب اؤلمز شهريار

 تئللي ساز ديننده بئله ديل آچار

حق سؤزو دانيشان ديللر بيزيمدير.

آشيقلارين هارايلاريني كوراوغلويا اوخشادان آشيق علي، آشيقلارين الهاميني ­دا ائليندن بيلير و بئله دئيير:

آشيقلار سازلارين چالير

ائل-اوبادان الهام آلير

 قوچاقلار تك نعره سالير

كوراوغلويا تايدي دور گل

آشيقلاريميز هر زمان ائل ايچينده و ائل ايله اولدوقلارينا گؤره اونلاري ائل آشيغي عنواني ايله چاغيريرلار. ائل آشيغي، ائلين قايغي­كشي و ائلين قئيدينه قالان اولور. ائل ايله اوتوروب-دورور. بونا گؤره ­ده آشيقلاريميز و آشيقليق ائلينكي حساب اولور. آشيق علي­ ده شعرلرينين بير بندينده بونا توخوناراق اؤز بختيندن ده گيلئي­لنيب.

شاعر زامانيندير، آشيق ائلينكي

عاغيل باشينكيدير، شيرين ديلينكي

 يازيق قيشلاقليني بئله بيلين كي

ياتميش بختين بيري گله اويادا.

سوندا رحمتليك آشيق علي عليزاده­نين بير شعري ايله يازيميزي بيتيريريك. بو شعر آشيق علي­نين سون شعری دیر و بير گون وفاتيندان اؤنجه يعني 9/5/90 تاريخينده يازيليب. آشيق علي بو شعرينده آپ-آيدين گيلئييني آشيقليق ایله آشيقلاري لاغ ائدنلردن ائدير و بلكه ­ده اؤزونون قارشيلاشديغي بير ماجرا ايله علاقه­دار بونو يازير  و اونلارا سسلنرك آشيقلارين كيم و نه اولدوغونو آچيقلايير. بيز ده ائله آشيق علي­ نين بو شعري ايله يازيميزا سون قويوروق. آللاه اونا رحمت ائيله ­سين. مزاری نور ایله دولسون.

     آشيغين گيلئيي

 كيمين دام-ديوارين ييخيبدير آشيق؟

اونا آشيق دئمك عار گلير سنه

 نه يولا داش تؤكوب، نه جيب كسيبدير

سلامين آلماق دا زور گلير سنه

 

 بيلير صرّاف كيمي زيبيل، زر نه‏دير

عارف نه‏دير، نادان نه‏دير، پير نه‏دير

 بير صرّافدير بيلر صدف-دور نه‏دير

اونون حق دونياسي دار گلير سنه

 

 ائلينين حؤرمتين ساخلايار آشيق

قوجاسين-دوشگونون يوْخلايار آشيق

 هميشه حق سؤزو حاخلايار آشيق

بو سنسن حق ديلدن زار گلير سنه

 

 آشيق ائل ساتماييب نه دؤولت وارا

شادليقدا آغ گئيه‏ر غمينده قارا

 آل ائيله‏ييب بيرين سالماييب تورا

سن اوزو سويوقسان قار گلير سنه

 

 اگر قيشلاقلييا بهتان دئيه‏سن

آغيز-گؤزون اگيب اؤزون اؤيه‏سن

 يالتاق اولوب يالتاق يالي يئيه‏سن

پالانيني بزه، بار گلير سنه.

آشیق درویشین آغیرلاماسی....

آشیق درویش وهاب زاده نین وفاتینین 19-جو ایل دؤنومو ایله آغیرلاماسی اورمودا کئچیریلدی. بو مراسم ایکی بؤلومدن تشکیل تاپمیشدی.

 ایکینجی بؤلومده­ ساعت 5 ایله 8 آراسی اورمونون صفی الدین اورموی سالونوندا درویش اوچون حاضرلانان سازلی-سؤزلو آخشام گلن­لره سونولدو.

ناهاردان سونرا قورولان مراسمین بؤلوملری:

1-  بیرینجی بؤلوم، رحمتلیک آشیق عزیز شهنازی­نین آشیق درویشین وفاتیندا یازدیغی شعرین اوخونماسی ایله باشلادی. شعر اوخوندوقدان سونرا اورمونون حوزه هنری اداره سینین موسیقی بؤلومونون سوروملوسو داریوش علیزاده، آپاریجی اولاراق گلن­لره خوش گلدین دئدی. سونرا دوللو مصطفانین آشیقلارا یازدیغی بیر شعری اوخودو و اورمولو رسام ارسلانی جنابلارینداندا آشیق درویشدن بیر رسم چکدیگی اوچون و او رسیمی ایلک دفعه آغیرلامادا آچیلیشینین اولدوغونا گؤره تشکر ائتدی و بو رسیمی سئن اوسته یئرلشدیردیلر.

2-  آشیق درویشین بیرینجی و ان بؤیوک شاگردی سئن اوسته دعوت ائدیلدی. آشیق اسمعلی لطفی(1316) اوستادینین سازی ایله بیر غربتی هاواسی اوخودو.

3-  آشیق صبور شریفی(1334) اوستادینا یازدیغی بیر شعری اوخودو.

4-  اشیق عبدالله اشرفی(1330) اوستادینا حاضرلادیغی بیر هاوا ایله اونو خاطرلادی و بیر خاطره­ سینیده گلن­لره تقدیم ائتدی.

5-  شاعر محمود شامی سئن اوسته دعوت اولاراق، آشیق درویشین وفاتیندا یازدیغی شعری گلن­لره اوخودو.

6-  آشیق درویش حاقدا بیر کلیپ یایینلاندی. 12 دقیقه­لیک بو کلیپده، آشیق درویشین باجیسی اونون حاقدا دانیشمیشدی و خاطره­لریندن دئمیشدی. بو کلیپین آردیجادا آشیق درویشین اوخودوغو هاوالاریندان بیری یایینلادی. بو هاوا شرور هاواسی ایدی.

7-  کلیپدن، سونرا سیرا آشیق عربعلی رحیمی یه(1344) چاتدی. آشیق درویشین شاگردی اولان آشیق عرب، اوستادینین سازی ایله و اونون شعری ایله اوروجلوق آیینا گؤره گؤزل بیر گرایلی هاواسینی ایفا ائتدی.

8-  اصلیتی و سوی کؤکو قوشاچایدان اولان آما تهراندا یاشایان و آشیق ادبیاتی­نین چالیشانلاریندان اولان جواد دربندی بو مراسمه بیر مکتوب گؤندرمیشدی. بو مکتوبو شاعر اتابک تیموری اوخودو.

9-  بو بؤلومده،گنج یازیچی، شاعر و آشیق ادبیاتینین آراشدیرماچیلاریندان اولان احمد اسدی(1367) سئن اوسته دعوت اولوناراق، آشیق درویشین دونیایا گلمه­ سی، یاشاییشی و آشیق صنعتینده بوراخدیغی ایزی حاقدا بیر مقاله اوخودو. آردیجادا آشیق درویشه یازدیغی  شعرینی تقدیم ائتدی.

10-   شاعر ایرج بهزادنیا(1318) آشیق درویشه ایکی قطعه شعر یازمیشدی، اونلاری اوخویاراق آلقیشینی آلدی. سونرادا خاطره سینی تعریف ائتدی.

11-    آشیق درویشین ان کیچیک شاگردی اولان، آشیق ذکریا ملکی(1350) اوستادینین سئودیگی کسمه کرم هاواسینی اوستاجاسینا ایفا ائتدی. اوخومامیشدان اؤنجه خاطره سینی تعریف ائتدی و آشیغین کیم اولدوغو حاقدا دانیشدی.

12-   شاعر، یازیچی و آراشدیرماچی بهرام اسدی، شعرینی اوخوماغا دعوت اولوندو و شعرینی گلن­لره تقدیم ائتدی. سونرادا آشیق درویش و اونون نیه بو قدر سئویلدیگی حاقدا دانیشدی.

13-  اورمولو گنج و استعدادلی یازیچی حسین واحدی( 1360) آشیق درویشه حاضرلادیغی قیسا بیر مقاله ­نی اؤزو گله بیلمه­ دیگی اوچون دوستونون (نعمت پور جنابلارینین) واسطه­ سی ایله بو مراسمده اوخوتدوردو.

14-   آشیق درویش حاقدا بیر کلیپ یایینلاندی و آردیجادا آشیق درویشین ایفا ائتدیگی قارص هاواسی یایینلاندی.

15-   آشیق درویشی ذهنلرده جانلاندیران و اونون کیمی چالیب-اوخویان سولدوزلو آشیق رضا پوینده(1344) گلن­لرین ایستکی ایله بیر هاوا یئرینه ایکی هاوا اوخودو. آشیق رضا بیر واسطه ایله آشیق درویشین شاگردی حساب اولونور. اونون ساز اوستادی رحمتلیک علیرضا واحدی، آشیق درویشین شاگردی اولموشدور.

16-    قوشاچایدان گلن آشیق هدایت موسی­ اوغلو(1336)، آشیق درویشین قوشاچایا گئدیشلریندن صحبت آچدی و اونون اورالاردا نه قدر حؤرمتی اولدوغونو دئیه­ رک، خاطره ­لرین تعریفله­ دی.

17-    شاعر باباعلی جوانمرد(1332) آشیق درویشه یازدیغی ایکی قطعه شعری تقدیم ائتدی.

18-     آشیق علی یئکانلی(1340) آشیق درویشدن بیر خاطره دئیه ­رک، اونون حاقدا یازدیغی ایکی شعری سالوندا اولانلارا اوخودو.

19-   گنج شاعر علی رشتبر(1358) صحنه یه دعوت اولوناراق، آشیق درویشه شعرینی تقدیم ائتدی.

20-   مراسمین سونونجو بؤلومونده، آشیق عبدالله اشرفی و آشیق ذکریا ملکی قاباق قارشی اوخویاراق، بو مراسمین سون بؤلومونو اجرا ائتدیلر.

خاطرلاتمالی­ ییق،بو مراسمی حاضرلاییب، قوروب ، دولاندیرانلار داریوش علیزاده و احمد اسدی ایدیلر. بو مراسم غربی آذربایجانین آشیقلار درنگی نین یاردیمی ایله قورولموشدور.

آشیق اسمعلی اوستادینین سازی ایله اونون سبکینده بیر غربتی هاواسی اوخویور، بو آندا آشیق درویشین قیزی, آتاسینی خاطرلایاراق گؤز یاشینا مالک اولا بیلمه ییر.

آشیق صبور اوستادینا یازدیغی شعری اوخویور

آشیق عبدالله چالدیغی و اوخودوغو هاوادا اوستادینی یاد ائدیر

شاعر محمود شامی آشیق درویش حاقدا شعرینی اوخویور

آشیق عرب اوستادی آشیق درویشین اوروجلوغا یازدیغی شعرینی گرایلی هاواسی ایله و ائله آشیق درویشین اؤز سازی ایله چالیب اوخویور...

ندنسه آشیق عرب اوخویاندا، مراسمه قاتیلان خانیم لارین بیری اؤزونو ساخلایا بیلمه یرک، آشیق عربین نیسگیللی اوخوماغینا گؤره آغلاماغا باشلاییر...

شاعر اتابک تیموری ،جواد دربندی جنابلارینین بو آغیرلامایا گؤندردیگی مکتوبو اوخویور

احمد اسدی آشیق درویشین یاشامینا گؤره بیر مقاله و آردیجا آشیق درویشه یازدیغی شعرینی اوخویور

آشیق ذکریا آشیق درویشین سئودیگی هاواسی اولان کسمه کرمینی چالیر...

شاعر ،یازیچی و آراشدیرماچی بهرام اسدی آشیق درویشه بیر شعر تقدیم ائدیر

آشیق رضا گؤزل سسی و درویشین قایداسی ایله درویشی خاطرلاردا جانلاندیریر

شاعر علی رشتبر آشیق درویشه یازدیغی شعرینی اوخویور

آشیق عبدالله و آشیق ذکریا قاباق قارشی اوخویورلار

آشیق درویشین سازی

آَشیق درویشین مزار اوستو مراسمی

آشیق درویش وهاب زاده نین وفاتینین 19-جو ایل دؤنومو و آغیرلاماسی اورمودا کئچیریلدی. بو مراسم ایکی بؤلومدن تشکیل تاپمیشدی.

1-  سحر باشی= بو بؤلومده یوزه یاخین درویش سئودالیسی اونون مزاری اوسته حاضر اولوب ، بیر فاتحه ایله اوستادی یاد ائتدیلر.

مزار اوستونده، آشیق علی یئکانلی، آشیق حیدر نیرومند،آشیق ذکریا ملکی، قوشاچایلی صفر ابراهیمی، آشیق صبور شریفی، شاعر ، یازیچی و دین عالمی اولان مصطفی قلیزاده ، شاعر-یازیچی بهرام اسدی اؤز سؤز-صحبتلرینی و خاطره ­لرینی آشیق درویش حاقدا سؤیله­ یرک او مرحوما رحمت دیله­ دیلر.

 

آشیق صبور شریفی- شاگردی

آشیق یوسف اوحانئس

بیر آشیق آغلایارکن

آشیق حیدر نیرومند

آشیق ذکریا ملکی- شاگردی

آشیق علی یکانلی

شاعر و یازیچی بهرام اسدی

آشیق درویشین ایل دؤنومو و بؤیوکلمه سی

 

مراسم بزرگداشت نوزدهمین سالگرد درگذشت آشیق درویش وهابزاده

پوسترها= ارسالی توسط دوستداران درویش

 

طی مراسمی دوشنبه 9 مرداد 1391 در سالن صفی الدین اورموی حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی(پنجراه جنب استانداری) مراسم بزرگداشت نوزدهمین سالگرد درگذشت آشیق درویش وهابزاده خواهد شد. این مراسم به مدت دو ساعت و از ساعت 17-19 ادامه خواهد داشت. در این بزرگداشت 4 تن از شاگردان آن مرحوم به اجرای موسیقی آشیقی خواهند پرداخت و  شاعران نامداری چون محمود شامی، بهرام اسدی ، ایرج بهزادنیا و تنی چند از شعرا در فراق این آشیق بزرگوار به قرائت اشعار خود خواهند پرداخت. ارائه مقاله توسط دوتن از محققین و نویسندگان جوان اورموی بخش دیگری از این مراسم خواهد بود. احمد اسدی و حسین واحدی هر کدام طی مقالاتی بخشی از زندگی هنری و جایگاه اجتماعی این آشیق و تأثیرگذاری وی بر مکتب آشیقی اورمیه  را برای حضار قرائت خواهند نمود. نقل خاطره توسط دوستان نزدیک ،قرائت شعر مرحوم استاد آشیق عزیز شهنازی در فراق آشیق درویش، پخش کلیپهای تصویری از آشیق درویش، حضور خانواده آشیق درویش، نواختن ساز وی بعد از 19 سال توسط شاگردانش و پخش بروشورهایی با موضوع آشیق درویش از دیگر بخشهای این مراسم خواهد بود.

همچنین لازم به یادآوری است که قبل از این مراسم و در ساعت 10 صبح از جلوی حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی(پنجراه-جنب استانداری) مینی بوسهای در نظر گرفته شده به سوی مزار این آشیق بزرگوار در روستای کردلر حرکت خواهند نمود و متعاقب مراسم بزرگداشت آشیق درویش مزار این استاد گرامی توسط کانون آشیقهای آذربایجان غربی و حوزه هنری استان آذربایجان غربی بازسازی و مرمت خواهد شد.

این مراسم توسط حوزه هنری آذربایجان غربی و با تلاش و پیگیریهای احمد اسدی نویسنده و محقق موسیقی آشیقی و همچنین با مساعدت و یاری مسئول واحد موسیقی حوزه هنری استان آذربایجان غربی آقای داریوش علیزاده برگزار میگردد و از همه دوستداران موسیقی آشیقی و ارادتمندان و علاقمندان آشیق درویش برای حضور در این مراسم دعوت میگردد. روحش شاد.

 

باش ساغليغي

درین اوزونتولرله،بیلدیرمه­لی­ییک ائلیمیزین دگرلی آشیغی، قوشاچایلی آشیق گولاب حسین خانی 2/5/1391 تاریخینده بو دونیادان گؤز یوماراق، ابدی دونیایا کؤچوب.

43 ایل قوشاچای و هئشتری ماحالیندا آشیقلیق ائدن آشیق گولاب،3/4/1322 تاریخینده قوشاچایدا دوغولموشدور.

بو اوستاد آشیغا آللاهدان رحمت، قالانلارینا ایسه صبر دیله ییریک.